حوزه ی علمیه مزینان با بیش از یکصدسال قدمت نیازمند توجه علما و مسئولین حوزه علمیه است

حوزه ی علمیه مزینان با بیش از یکصدسال قدمت تاریخی/ چرا این پایگاه دینی احیا نمی شود؟

به گزارش شاهدان کویرمزینان؛ خرداد 1392 مطلبی در رسانه ها منتشر شد که امام جمعه ی داورزن از احیای دوباره مدرسه ی علمیه مزینان پس از نیم قرن تعطیلی خبر داد اما با گذشت سه سال و اندی از این خبر هنوز هیچ حرکتی از سوی متولیان و مسئولین امر انجام نشده و قصه ی پروژه های ناتمام همچنان ادامه دارد این در حالی است که داورزن چندین سال است به عنوان شهر و شهرستان معرفی شده و پتانسیل خوبی برای تربیت و آموزش طلاب علوم دینی دارد و در سنوات گذشته علاقه مندان بسیاری به خصوص از کهن دیار تاریخی مزینان برای فراگیری این علوم راهی شهرستان های بزرگ مانند مشهدمقدس و قم و تهران شده اند و درحال حاضر بیش از 30 طلبه و روحانی در مراکز علوم دینی درحال تدریس می باشند.این مدرسه که از قدمت یکصد ساله برخوردار است و موقوفه ای برای این موضوع می باشد می تواند با اندکی مرمت اولین حوزه ی علمیه این دیار نام بگیرد. در ادامه این مطلب به چگونگی ساخت ، قدمت و بنای آن اشاره می گردد و امیدواریم مسئولین محترم حوزه در استان و شهرستان یک بار دیگر آستین همت را بالابزنند و این پایگاه دینی را احیا نمایند.

تاریخ دقیق بنای مدرسه مشخص نیست، ولی بر اساس نوشته مطلع الشمس در مسافرت ناصرالدین شاه به سال 1300ق مدرسه مزینان وجود داشته است . احتمالاً مدرسه اندکی پس از سیل مزینان که به سال 1286ق به وقوع پیوسته، با ساخته شدن روستا در محل جدید بنا شده است. بانی مدرسه آیة اللّه حاج سید ابراهیم غفوری، معروف به شریعتمدار، مرجع تقلید و روحانی معروف سبزوار می باشد. وی موقوفاتی نیز بر مدرسه وقف کرده که وقفنامه آن موجود است . مرمّتها از ابتدا زیر نظر متولّی بر اساس درآمد موقوفات بوده و با متروکه شدن مدرسه در چند دهه اخیر مرمت و نگهداری آن به وسیله مردم مزینان انجام شده است

این بنا که روزگاری شاهد جوش و خروش و اشتیاق فراوان طلبه های مزینانی بود و اغلب آن ها از مشاهیر این دیار هستند پس از درگذشت بزرگان خاندان شریعتی که مسئولیت آن را عهده دار بودند در دهه ی پنجاه برای همیشه تعطیل شد و در دوران انقلاب اسلامی و دفاع مقدس مرکز شکل گیری حرکتهای انقلابی و پایگاه های فعال؛ انجمن اسلامی ،بسیج ،کتابخانه، دفتر شورای حل اختلاف، شورای اسلامی ،مرکز بهداشت و دوره ای نیز مدرسه علمیه حضرت صاحب الزمان(عج) بوده است.

این بنا که براساس معماری اسلامی ساخته شده ،دارای شرایط لازم برای پذیرش طلبه است و تمامی امکانات لازم را نیز دارا می باشد. چندین رواق ، ایوان، حجره ،هشتی،دفتر رئیس و مدرسان ،کتابخانه و... از جمله امکانات مدرسه ی علمیه مزینان است. مساحت کل زمین مدرسه 810 متر مربع ؛ حیاط آن، 229 متر مربع  و زیربنا با زیرزمین، 650 متر مربع است.

کتاب موقوفات الرجال تالیف محمد محمد زاده پس از شرح احوالات مرحوم شریعتمدار و موقوفات وی در یاره ی حوزه ی علمیه مزینان و وقفنامه و تاریخچه آن چنین آمده است:

«این حوزه ‏ی علمیه‏ مربوط به دوره قاجار است که به دو نام «صلوات» و«شریتعمدار» معروف است. و از آن جهت مدرسه‏ ی صلوات نام‏ دارد که پیشتر بر جای آن باغی بوده است معروف باغ صلوات و بدان سبب‏ مدرسه شریعتمدار گویند که مرحوم حاج میرزا ابراهیم شریعتمدار آن مدرسه را به خرج خود بنا کرده و در آن تدریس فقه و اصول می‏ فرموده است.‏

بنای این مدرسه در سال یکهزار و سیصد هجری بوده است و چون شریعتمدار بلاعقب بوده تولیت مدرسه را بعد از خود به یکی از خویشاوندانش به نام حاج میرزا محمد که خود نیز از علما و فضلا و مدرسین بوده واگذار نموده است و بعد از او تولیت با اولاد اوست که با پسوند «متولی» شهرت دارند.

این مدرسه در تاریخ ۲۷ بهمن ۱۳۸۲ با شماره‏ی ثبت ۱۰۹۰۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.»

در ادامه برای روشن شدن اذهان عمومی و پیگیری مسئولین اوقاف و متولیان مدارس علمیه و دهیار و شورای اسلامی متن اصلی وقفنامه با ترجمه آن تقدیم می گردد.

موقوفات مدرسه ی علمیه مزینان

مدرسه شریعتمدار دارای موقوفاتی است که اراضی آن به دلیل خشک شدن قناتها بازدهی چندانی ندارند. در اینجا وقفنامه مدرسه که سوادی مصدِّق از آن در دست است، معرفی می شود.

واقف: حاجی میرزا ابراهیم شریعتمدار

تاریخ وقف: 1309ق

مورد وقف: نصف از قنات افضل آباد، سه شبانه روز از قنات غنیابون(غنی آباد)، چهار سهم از قنات محسن آباد.

مصرف: طلاب علوم دینی و مدرّسان مدرسه مزینان و تعمیر مدرسه، عشر برای حق التولیه. آنچه از موارد فوق اضافه آمد، برای زائران حضرت رضا علیه السلام خرج شود.

 

متن وقفنامه

هوالواقف علی الضمائر

1 / بسم اللّه الرحمن الرحیم و به نستعین /2 بعد الحمد و الصلوه 3 / از آنجایی که تأییدات ربّانی و توفیقات سبحانی و عنایات یزدانی جلّ و تعالی شأنه العزیز /4 شامل حال و متکفّل احوال خجسته مآل جناب مستطاب قدسی انتساب، سید العلماء و قدوه الفقهاء، افضل المتقدّمین و اکمل المتأخّرین، مولی الانام ملاذ الایتام 5 / مرج الخواص و العوام، ذوالمجد الاصیل و الشرف، الباذخ المستطیل الکریم ابن الکریم حجة الاسلام و المسلمین و مروّج احکام خیر المرسلین 6 / و سلاله اولاده الطیّبین الطاهرین سلام اللّه علیهم اجمعین، مولانا و مقتدانا سرکار آقای شریعتمدار جناب آقای حاجی میرزا ابراهیم ادام اللّه تعالی ایام افاداته 7 / و اعوام افاضاته و متع اللّه الخلایق بطول بقائه و شرّفهم بعزّ لقائه گردید، تقرّبا الی اللّه و طلبا لمرضات رسوله صلی اللّه علیه و آله الابحار 8 / الی یوم التناد وقف مؤبّد شرعی و حبس مخلّد دائمی فرمود جناب مستطاب معظم له املاک مفصله ذیل را، منها نصف از قنات جاریه افضل آباد 9 / و منها سه شبانه روز میاه از قنات جاریه غنیابون که مدارش بین الشرکاء بر هیجده شبانه روز است و منها ثمن الاربع مجری المیاه از قنات جاریه 10 / محسن آباد من توابع قصبه مزینان بر طلاب علوم دینیه مدرسه جدید البناء، جناب واقف معظم له واقع در قصبه مزبوره و هی هذه اولاً مخارج زراعت و عشریه 11 / حق التولیه را جناب مستطاب متولی برداشت نماید و منافع را دو قسمت نموده، قسمتی به جهت مدرّس و طلاب و خادم مدرسه مزبوره برساند و قسمت دیگر را به جهت تعمیر مدرسه 12 / و آبادی املاک موقوفه از قبیل تنقیه قنوات و بنای قلعه و خانه جدیده در املاک به صوابدید جناب مستطاب متولّی مدّ ظلّه العالی صرف فرمایند. چنانچه املاک مزبوره 13 / محتاج به تعمیر نباشد، یا زائد بر تعمیرات باشد، در مصارف زوّار و متردّدین کائنا مَن کان خرج و صرف حتی آن که بر حسب وقت و اقتضای مصلحت تعارف و تکلّفی به جهت ولات و حکّام 14 / لازم شود، البته اهمال و اغفال نباید نمود و تولیت املاک مزبوره، مادام الحیوه، جناب مستطاب واقف معظم له اطال اللّه بقائه و اعلائه، یا به ملازمان امجد 15 / معظم له است و نظارت با جناب مستطاب فضائل مآب علاّم فهّام، افتخار الحاج و العلماء شباب القضاه، خیر الحاج ملا رجبعلی قاضی معین الشریعه است و بعد از انقضاء 16 / عمر طبیعی جناب مستطاب واقف معظم لازال ظله العالی ممدودا و عیشه محمودا و قدره مسعودا تولیت املاک مزبوره با جناب قاضی عالیقدر حاجی معین الشریعه است 17 / و بعد از ایشان تولیت با اکبر اولاد جناب معزی الیه است، بطنا بعد بطن و نسلاً عقب نسل، به شرط ذکوریه و رشد و صلاح، به این معنی که عمل به شرایط وقف کما هو مقرر بماند 18 / و بعد انقراضهم که ولد ذکوری در طبقات نباشد، تولیت املاک با جناب مستطاب قدسی انتساب شریعتمدار اخوی، ملا محمّد علی الشهیر بفاضل زید فضله خلف الصدق مرحوم مبرور 19 / خلد آشیان آخوند ملا عباسعلی طاب ثراه است که الآن در ارض اقدس و مشهد مقدس مجاورند و مخیّرند در تصدّی املاک موقوفه به مباشرت نفس نفیس و جعل به این که 20 / ثقه و معتمد جناب معزّی الیه باشد، که نایب مناب ایشان به شرایط وقف عمل نماید و بعد از ایشان با اعلم علماء قصبه مزینان، که در نظر کلّ ساکنین آن قصبه 21 / معلوم العداله باشند، تا به مصارف مقرّره مزبوره عمل نماید. وقفا صحیحا، شرعیا، لازما، جازما، کما هو المقدّر فی الشریعة الغراء و الملّة البیضاء من القبض و الاقباض 22 / و اجراء صیغة الوقف و تسلیم منافع املاک موقوفه به موقوف علیهم گردید، فمن بدّله بعد ما سمعه فعلیه لعاین اهل السموات و الارضین من الانبیاء و المرسلین 23 / و الملائکة المقرّبین و الاوصیاء المرضیّین و الشهداء و الصالحین و من الجنّ و الانس اجمعین و انّما اثمه علی الذین یبدّلونه و یحرّفونه و یغیّرونه 25 / اللّهم تقبّل من جنابه و اجعله ذخیرة لیوم حسابه و اصلح حاله و انجح طلبته و آماله و افلح عاقبته و مآله و ادم شرفه و ازل وباله بمحمّد و آله(ع)، به تاریخ جمادی الاولی سنه 1309 

به جمع شاهدان کویردر تلگرام بپیوندید: https://telegram.me/shahedanemazinan