علم و ثروت در نگاه مزینانی

​🖌نویسنده؛ علی جعفری مزینانی

 

 

✍️ در قبل از انقلاب اسلامی یکی از موضوعات انشاء که تقریباً هر معلم ادبیات به دانش آموزان خود پیشنهاد می داد: علم بهتر است یا ثروت؟
​تقریباً اکثر قریب به اتفاق دانش آموزان می نوشتند: «علم» و هر یک هم استدلال هایی ارزشمند از مزایای علم ارائه می کردند و کمتر دانش آموزی پیدا می شد از تکثر مال وثروت و پول طرفداری کند و صرفاً آن را امتیاز و ضامن سعادت دنیا و آخرت و خوشبختی بداند.

حال سوال اینجاست که در حال حاضر آیا معلم یا دبیر انشایی پیدا می شود که چنین موضوع انشایی را به دانش آموزان خود پیشنهاد بدهد و اگر هم بدهد تصور می کنید که چند نفر بنویسندعلم؟!

چنانچه به طبقات و اقشار مختلف مردم نگاهی تحقیقی بیندازیم می بینیم که:
گروهی هستند از مردم دائماً به جمع اموال می پردازند وآنی هم راحت نمی نشینند وهیچ قید و شرطی هم در جهت کسب ثروت و اموال قائل نیستند به طوری که تجمیع اموال با چه هدفی واز کدام راه مشروع یا نامشروع صورت می گیرد برایشان اهمیتی ندارد و حلال وحرام در نظرشان علی السویه است و به نظر می رسد هیچگاه هم اشباع نشوند!!

در نقطه مقابل جمعیتی هستند که برای مال وثروت درحد شئوناتشان ارزش قائل اند لیکن همه ی خوشبختی وسعادت را در کثرت ثروت اندوزی نمی دانند.

تعدادی هم پا را فراتر از این ها گذاشته فقر را می ستایند وبه آن ارج می نهند و اینکه مال وثروت را مزاحم یا مانع تقوا وقرب الهی می دانند مگر آنکه مال وسیله باشد نه هدف‌و آدمی را برده واسیر خود نسازد بلکه امیر بر آن باشد ضمناً از طریق مشروع به دست آید ودر راه رضای خدا نیز مصرف گردد.

باید دانست صرف نظر از سندو منبع آن برابر حدیثی به نقل از رسول مکرم اسلام (ص) :شخصی که معاشی ندارد معادی نیز ندارد .هدف از معاش و معاد چیست؟
باید توجه داشت که معنای معاش الزاماً پول و ثروت و امکانات مالی و مادی یا نظایر اینها نیست هر چند که منتفع بودن از این مزایا چنانچه از راه درست و مشروع به دست آید و در جهت طبیعی و صحیح مصرف شود خیلی هم پسندیده است و زهی توفیق

«معاش» در اصل به معنی زندگی است و از این نظر که گذران و استمرار زندگی با تأمین مایحتاج زندگی میسور و فراهم می گردد لذا به امکان آن تأمین معاش گفته اند.

از دیگر سوی پر واضح است که اسباب زندگی که رفاه و آسایش را به دنبال دارد؛ خلاقیت و پشتکار و تلاش وعقل و شعور و همت همچنین اتکا به امکانات درونی و داخلی از ضرورت های پیش از دستیابی به پول و ثروت است.
بنابراین معنای معاش و معاد این است : شخصی که تدبیر معاش و همت معاش وانگیزه هایی درجهت زندگی خود و خوب زیستن ندارد در واقع معاد یا آخرت آبادی ندارد.

🔸اما مرحوم دکتر علی شریعتی مزینانی فقر را افزون بر وجه مادی از نگاه معنوی هم می بیند.او می گوید: [اسلام بر خلاف مذاهب دیگر که توجیه کننده ی فقر را مناسبات زندگی می دانند بزرگترین آموزش یافته مکتبش ابوذر می گوید:وقتی فقر وارد خانه ای می شود دین از درِ دیگر خارج می شود. ویا پیامبر اسلام حضرت محمد(ص) که بنیانگذار مکتبی است که همه ی ما مسلمانان به او اعتقاد راسخ داریم چه شیوا و ساده بیان فرموده است: مَن لا مَعاشَ لهُ لا مَعادَ لهُ، کسی که زندگی مادی ندارد زندگی معنوی هم ندارد.چون شکم خالی هیچ ندارد، جامعه ای که دچار کمبود اقتصادی ومادی است مسلماً کمبودهای معنوی بسیاری خواهد داشت وآنچه را که‌در جامعه های فقیر آن را اخلاق ومذهب می نامند متأسفانه مذهب در آن جای ندارد. می خواهم بگویم : فقر همه جا سر می کشد. فقر گرسنگی نیست. عریانی هم نیست. فقر گاهی حتی خودرا زیر شمش های طلا پنهان می کند. فقر چیزی نداشتن نیست وآن چیز پول نیست. طلا وغذا هم نیست.فقر ذهن ها را مبتلا می کند. فقر اعجوبه ای است که بشکه های نفت در عربستان را تا ته سر می کشد.

فقر همان گرد و خاکی است که بر کتاب های فروش نرفته یک کتاب فروشی می نشیند. فقر تیغه های برنده ماشین باز یافت است که روزنامه های بر گشتی را خُرد می کند. فقر کتیبه سه هزار ساله ای است که روی آن یادگاری نوشته اند. فقر پوست موزی است که از پنجره یک اتومبیل به خیابان انداخته می شود. فقر همه جا سر می کشد. فقر بی غذا سر کردن نیست. فقر روز را بی اندیشه سر کردن است.]

🔹باز روایتی است از ابن عباس رحمت ا... علیه پسر عموی پیامیر (ص) و امام علی(ع) مفسر و یکی از کاتبان قرآن؛ او می گوید: هنگامی که نخستین سکه درهم و دینار در جهان زده شد، ابلیس نگاهی به آنها افکند. وقتی دید ، آن دو را گرفت و بر چشمانش گذاشت بار دیگر هر دو را بر سینه اش چسباند سپس فریاد عاشقانه ای کشید. آنگاه گفت: این ها نور چشمان من اند.اینها میوه ی دل من اند. همین که عده ای شماها را دوست دارند برای من کافیست تا بت پرستی نکنند چرا که شما ها برترین بت هستید.(تفسیر نمونه: ج۲۷: ص۳۴۴)

 

به جمع شاهدان کویرمزینان در تلگرام بپیوندید: https://t.me/shahedanemazinan

شاهدان کویرمزینان در #آپارات https://www.aparat.com/shahedmazinan

شاهدان کویر مزینان در پیام رسان ایتا https://eitaa.com/sh_mazinan

​