شیخ پیر غلامان اهلبیت که هرگز یادش از خاطر مزینانی ها نخواهد رفت و در محرم و رمضان نامش را همیشه زنده نگه می دارند زنده یاد حاج شیخ محمود شریعتی مزینانی پسر عموی دکتر علی شریعتی مزینانی
- ۰ نظر
- ۲۹ مهر ۹۴ ، ۱۵:۲۴
شیخ پیر غلامان اهلبیت که هرگز یادش از خاطر مزینانی ها نخواهد رفت و در محرم و رمضان نامش را همیشه زنده نگه می دارند زنده یاد حاج شیخ محمود شریعتی مزینانی پسر عموی دکتر علی شریعتی مزینانی
مرحوم حاج حبیب مزینانی /ایفاگر نقش ابن سعد و شمر
مرحوم غلامحسین مزینانی / خادم هیئت ابوالفضلی مزینان
جمعی از خادمین و اعضاء تکیه ی سادات حسینی مزینان
مرحوم حاج محمدشمشیری در نقش شمر( دهه ی شصت)
مرحوم علی رضا اکبری در نقش لشکر(نفراول از چپ)
مرحوم قربانعلی حجت الله(نقش ساربان)
دو برادر مرحوم علی و حسین مزینانی ذاکر اهلبیت علیهم السلام
مرحوم حاج محمد جعفری مزینانی / موسس هیئت علی اکبری (ع) مزینان
شادروان حاج قربانعلی تشت زر / موسس مهدیه ی مزینانی های مقیم تهران
شادروان سیدروح الله حسینی مزینانی صندوق دار هیئت حسینی مزینان
پیرغلام اهلبیت حاج حسین مزینانی بانی نخل
جمعی از موسسین و شهدا و اعضاء هیئت علی اکبری مزینان
شور حسینی مزینان
به یاد مرحوم محمدصدیقی تعزیه خوان نقش وهب و پاسدارشهید حسین شهیدی
به یاد مرحوم علی مزینانی
به یاد مرحوم حسن مزینانی(آشپز) خادم هیئت ابوالفضلی مزینان
به یاد مرحوم محمد صدیقی
به یاد مرحوم حاج محمدعلی صانعی خادم هیئت حسینی مزینان
یکی از اهداف شاهدان کویرمزینان که بارها در مطالب منتشرشده به آن پرداخته است معرفی چهره های ماندگار مزینان اعم از اندیشمندان و دانشمندان تا تعزیه خوانان و مداحان و تمامی مزینانی هایی که به نوعی در برنامه های مناسبتی در مزینان خدمت می کرده و می نمایند و یا افرادی که به خاطر فعالیت های اجتماعی ، فرهنگی ، سیاسی ، علمی و ورزشی نامشان به عنوان یک مزینانی موفق می درخشد و نام این کویربلند آوازه را زنده تر می کند ؛ می باشد که تا کنون در این راه گام های خوبی برداشته شده و با کمک بعضی از همراهان موفق شده ایم برخی از این چهره ها را با عناوین مختلف معرفی نماییم که یکی از این مقوله ها انتشار زندگینامه خادمین اهل بیت علیهم السلام می باشد که حتی مورد توجه رسانه های شهرستان سبزوار قرار گرفته و آنها نیز به بازنشر آن همت گمارده اند و امیدواریم با کمک شما یاران بتوانیم همچنان در شناساندن فرهیختگان و نام آوران مزینانی قدم برداریم و به همین خاطر همیشه در انتظار مطالب زیبای شما هستیم.
یکی از خاندان برجسته مزینان که در برپایی تعزیه ی سرور و سالار شهیدان همت والایی دارند خاندان با فضیلت محمدی مزینانی هستند که نسل اندر نسل یا نوحه خوان بوده و یا در عاشورای حسینی ایفا گر نقش های بزرگی همچون قمر بنی هاشم حضرت ابوالفضل (ع) و قیس می باشد که این دو نقش در این خانواده موروثی شده و از پدر به پسر و یا برادر به ارث می رسد همچنین در سالهای اخیر سکینه خوان عاشورای مزینان دختر خردسال این خاندان و نوه ی ذاکر اهل بیت مرحوم حاج محمد حسین محمدی است که در این نوشتار گوشه ای از حیات جاودانه ی او را شرح خواهیم داد و البته پیرامون ایفاگری نقش سکینه توسط زهرا کوچولوی تعزیه خوان پیش از این مطلب مفصلی در ایام سوگواری شهدای کربلا منتشر نمودیم.
ذاکر اهل بیت مرحوم حاج محمدحسین محمدی مزینانی فرزند حاج علی اصغر محمدی فرزند جاج محمد علی فرزند کربلایی اصغر فرزند علی فرزند وهاب کاظمینی در سال 1305 ه.ش در مزینان به دنیا آمد و هچنان که در شجره ی این خانواده آمده است اصل و نسب آنها عراقی و اهل کاظمین می باشند که در حدود یک قرن گذشته در مزینان متوطن شده اند.
ذکر این نکته لازم و ضروی است که در مزینان چند طایفه ی معروف زندگی می نمایند که اجداد آنها از شهرها و کشورهای دیگر به مزینان سفر کرده و برای همیشه در آنجا اقامت گزیده اند که در این باره نیز شاهدان کویر در بخش مزینان شناسی و با مطلب مزینان از نگاهی دیگر به طور کامل به آن پرداخته است.
مرحوم حاج محمدحسین محمدی آشنایی خوبی به تاریخ داشت و با برخورداری از ذهن خلاق و بهره هوشی جالب توجه؛ بسیاری از وقایع اتفاقیه در زمان حیات مبارکشان را با ذکر تاریخ و روز و ساعت به یاد داشتند و هرگاه از رویدادی هرچند کوچک یاد می کردند زمان دقیق آن را عنوان می نمود که مخاطب را به دلیل این حافظه ی ماندگار حتی در کهنسالی به تعجب وا می داشت.
او که علاقه وافری به حضرت سید الشهدا (ع) و قمر منیر بنی هاشم داشت،در حالی که در پیش از انقلاب راه کربلا بسته بود 4 بار برای زیارت آن حضرت به عتبات عالیات مشرف و موفق به زیارت قبور شهدای کربلا شد.
این پیر غلام اهل بیت علیهم السلام در سال 1368 سکته نمود و در عالم رویا دید که ضریح حضرت ابوالفضل را گرفته است و از مخدوم خود قمر بنی هاشم شفا خواست که خدواند عمر دوباره به او داد.
مرحوم حاج محمد حسین محمدی به گفته پسر بزرگش حاج محمدحسن علاوه برمداحی و مرثیه خوانی آل الله از سال 1338 برای مجلس تعزیه خوانی روز عاشورای مزینان به خصوص برای نقش قمر بنی هاشم به پرورش و نگهداری یک رأس اسب می پرداخت و به فرزندانش نیز وصیت کرده بود که این راه را ادامه دهند که فرزندان خلف و شایسته ی او که همچون پدر خادمی عزای اهل بیت را افتخار بزرگ خود می دانند به وصیت آن مرحوم عمل نموده و پس از درگذشت این پیرغلام اهل بیت در این راه سعی وافر دارند.
این
مرثیه خوان و ذاکر قمر بنی هاشم (ع) عاقبت در سال 1376 و در سن 71سالگی رخ
در نقاب خاک کشید و میهمان خوان اهلبیت عصمت و طهارت علیهم السلام گردید.
روحش شاد .
همزمان با اربعین حسینی مراسم تعزیه خوانی و شبیه خوانی در زادگاه معلم شهید دکتر علی مزینانی شریعتی برگزار شد.
به
گزارش شاهدان کویرمزینان ؛ در این مراسم که از ساعت 14 آغاز شد کاخ
عبیدالله توسط تعزیه خوانان مزینان بازسازی و در ادامه برنامه حرکت کاروان
اربعین به سمت گلزارشهدای مزینان برگزار گردید.
همخوانی
مردمی و مراسم سه راهی کربلا و حضور بشیر از دیگر برنامه های اجرایی این
مراسم عزاداری بود که در مسیر بهشت علی (ع)اجرا گردید و پس از آن در گلزار
شهدای مزینان که به عنوان نماد و سنبل قبور شهدای کربلا در نظر گرفته شده
برنامه شبیه خوانی و حضور اهل بیت علیهم السلام اجرا گردید.
همچنین
در این روز تمامی مردم مزینان میهمان سفره ی کریمانه اهل بیت علیهم السلام
بودند که مخارج آن از محل وقفیات پدر شهیدان حسینی تأمین می گردد.
در ادامه تصاویر این مراسم باشکوه را ببینید...
بعد از آنکه چند نفر ازآقایان هنرمند و فرهیخته مزینانی با ارسال اشعار پرمحتوا به مناسبت های مختلف ، شاهدان کویرمزینان را مورد لطف و عنایت شایسته ی خود قرار دادند این بار نوبت به یکی دیگر از هنرمندان مزینانی و البته از جمع بانوان هنرمند رسید و با تقدیم کتاب گرانسنگ خود با عنوان دل سروده های مزینانی که در حقیقت منظومه های ایشان در باره آل الله است ما را در ادامه ی راه خود مصمم تر ساخت تا شاهدان کویر نه به عنوان یک رسانه که پایگاه اجتماعی تمامی مزینانی ها همچنان پویا و استوار گام بردارد و در خدمت مزینان و مزینانی و مزینان دوست ها باشد و امیدواریم با این همراهی یاران و با استعانت از خداوند متعال بتوانیم فرهگنامه ای غنی به نسلهای بعد تقدیم نماییم.
شاهدان کویرمزینان ضمن تشکر و قدر دانی از بانوی هنرمند مزینانی سرکار خانم منصوره محمدی مزینان که از شجره ی خاندان با فضیلت و ادب دوست و تعزیه خوان و ذاکر اهلبیت عصمت و طهارت می باشندهمچنین از همسر فرهیخته ایشان جناب آقای مهندس احمد حسین زاده تخت کشیها که پس از پیوستن به این خانواده ارادت خاصی به مزینان دارد و با حضور در جلسه هم اندیشی شاهدان کویرمزینان همراهی و مساعدت خود را ابراز نمودند سپاس وافر دارد و به زودی در باره این زوج موفق مطالبی ارائه می نماید اما در ادامه به پاس این همراهی شعری از اثر جاودانه سرکار خانم محمدی مزینان با موضوع اربعین تقدیم مخاطبان گرانمایه شاهدان می گردد و همچنان در انتظار دیگر یاران هستیم تا در این راه هادی و همراه ما باشند.
من «مزینانی» کنیز زینبم
با غمِ بسیار اندر اربعین گفت خواهر بابرادر این چنین
بعد تو ای پادشاه مه جبین روزگار خواهرت زینب ببین
من شدم غربت نشین از بعدتو دردها و زخم هایم شد ز نو
تا که بگذشتیم ما زین عرض دشت واقفی برآنچه برما می گذشت
شد زنو داغ علی و هم حسن رفتی و من ماندم و رنج و محن
بعد تو ای مَحرم من یا اخا هتک حرمت شد ز ما در کربلا
این همه بی احترامی ها به ما اندر این ره تا به شام از کربلا
از چه بوده ای برادر گو به من از علی یا فاطمه یا که حسن
قتلگاهت راز تلّ نینوا با دو چشمم دیده با شور و نوا
جبرئیل آمد به معراجت ،حسین بال او در التهاب و شور و شین
صد ملک در دور تو شیون کنان اندرآن موعدکه می دادی تو جان
تا که رأس پاک تو می شد جدا خوانده الرحمن برای تو خدا
هم زمین لرزید و هم این آسمان جسم من لرزید و جسم کودکان
غرق در آتش ز بعدت شد خیام برده ما را در اسیری تا به شام
دامن طفلان اسیر شعله ها معجر زن ها زسرها شد جدا
سوی شام کردند ما را رهسپار با زنان و دخترانِ دل فکار
آهوان زخمی در حالِ نزار گرگ های در کمین صدها هزار
دخترت را شمر از کین می زند هجر تو آتش به جانم افکند
شد به پای کودکانت خارها می زدند از دوری تو زارها
جسم طفلان بود جاهای طناب آتش سوزان و پاهای کباب
برلبان کودکان این بود و بس ای عموجان تو به داد ما برس...
در لبت بر روی نی صوت خدا قوت قلب و تن من این صدا
ماه بود و یک عمود آهنین مشک بی آب و یل ام البنین
سروهای خشک و یک آب فرات پای لغزان عدو روی صراط
لیکن ای جان ،من نگهبانت شدم پاسبان دین و ایمانت شدم...
کربلایت شاهکار زینب است دین اسلام یادگار زینب است
من «مزینانی» کنیز زینبم مدح او باشد همیشه برلبم
شاعر : منصوره محمدی مزینان
همزمان با مزینان هیئات الغدیر و مهدیه مزینانی های مقیم مشهد مقدس و پایتخت جمهوری اسلامی ؛ در ایام اربعین و دهه ی آخر ماه صفر برنامه های عزاداری برگزار می نمایند.
به گزارش شاهدان کویرمزینان ؛ هیئت الغدیر واقع در خیابان امام رضا (ع) مشهد مقدس از دوشنبه هفدهم آذر هرشب برنامه ی سخنرانی و نوحه خوانی با حضور مزینانی های مقیم در جوار حرم ثامن الحجج برگزار کرد که سامانه این هیئت با ارسال پیامک به شهروندان مزینانی چگونگی حضور و برنامه ها را هر روز اطلاع رسانی می نماید .
این سامانه با استفاده از جملات اندیشمندان به خصوص فرزند شایسته کویرمزینان عزاداری اربعین را ارج نهاده و آورده است : «حسین (ع)حج را به پایان نمی برد تا به همه حج گزاران تاریخ بیاموزد که اگر حسین (ع)نباشد و اگر یزید باشد ، چرخیدن برگرد خانه خدا با خانه بت مساوی است. دکتر شریعتی »
در ادامه این پیام آمده است :«اقامه عزای سیدالشهدا در هیئت الغدیر مزینانی ها از امشب لغایت جمعه 21آذر از ساعت 20 با ذکر مصیبت خوانی مداح اهل بیت قاآنی و سخنرانی حجت الاسلام مظاهری » همچنین در ادامه ی ارسال پیامک های هیئت الغدیر آمده است که در تمامی این شبها عزاداران حسینی میهمان سفره ی کریمانه ی اهل بیت می باشند و با صرف شام از آنها پذیرایی می گردد.
و اما در تهران ؛ سامانه پیامکی مهدیه شرق تهران مزینانی ها ی مقیم مرکز نیز با فرستادن پیام با مضمون : «مراسم عزاداری به مناسبت رحلت پیامبر (ص) و شهادت امام حسن مجتبی (ع) و امام رضا (ع) از شنبه شب مصادف با 21ماه صفر به مدت 10شب در مهدیه برگزار می گردد که سخنران این ده شب حجت الاسلام والمسلمین انصاریان پسر استاد حاج شیخ حسین انصاریان می باشد»
همچنین پیامی دیگر از سامانه مهدیه دریافت شده است که در آن از حضور عزاداران هیئت متوسلین به امام زمان (عج) که به تازگی با همت برادران عطار و جوانان هیئت امیرالمومنین (ع) مشیریه تأسیس شده است و در شب های سه شنبه با برگزاری دعای توسل میزبان مزینانی های مقیم تهران به خصوص ساکنان مشیریه می باشدخبر داده و می نویسد پس از برگزاری مراسم عزاداری شب اربعین در این هیئت عزاداران مزینانی به جمع شرکت کنندگان در مهدیه می پیوندند تا مراسم عزاداری دهه ی آخر صفر باشکوه بیشتر در این پایگاه مزینانی ها برگزار شود.
همچنین
با اعلام شاهدان کویرمزینان پس از بازگشت زائرین مزینانی از کربلای معلی
برنامه ویژه استقبال با حضور مزینانی های مقیم تهران برگزار می گردد.
امسال
علاوه بر حرکت کاروانی از مزینان به همت هیئات مذهبی ائمه بقیع و شاهزاده
علی اصغر (ع) جمع کثیری از همشهریان مزینانی به صورت فردی و گروهی در مراسم
پیاده روی اربعین در کربلای معلی شرکت کردند.
شعر از : اکبر مزینانی علیشاه
چهل روز سخت در غم آل عبا گذشت برآل بوتراب این همه جور و جفا گذشت
چون کشته شد سید بطحا در آن زمین در کربلا به زینب کبری چه ها گذشت
تا اربعین سید و سالار کربلا دانی چه بر عشیره ی خیرالنسا گذشت
در بارگاهِ ابن زیاد و یزید دون بر زین العابدین چه بسا ماجرا گذشت
با آن که بود پر غم و تب دار و ناتوان بر او چگونه این همه درد و بلا گذشت
زد خیزران چو بر لب آن شمس مشرقین فریاد یا حسین ز ارض و سما گذشت
تا لب گشود بر سخن آن دخت بوتراب درج جواهر از سر برج حیا گذشت
گفتندکه کیست اینکه سخن می کندفصیح کاه و نفیر از سر قوم دغا گذشت
گفتا که زینب است بود خواهر حسین کز هرچه داشت بهر رضای خدا گذشت
در حیرتم که چرا واژگون نشد چرخ و فلک چگونه زین ابتلا گذشت
زین ماتم عظیم مزینانی این بدان اشک در دو چشم عمده ی خلق خدا گذشت
در بخش اول این نوشتار گفتیم که احسان الله هدایتی فرد، جوان جویای نام مزینان با قلم سحر آمیز خود و ادبیات شیرین همراه با اطلاعات جامع از تعزیه و اشعار فارسی سعی دارد تا تعزیه ی مزینان را با نگاهی دیگر معرفی نماید نگاهی که برخاسته از مطالعات پیوسته و عمیق ایشان است و معلومات خود را با ترکیب کلمات ادبی به رخ دیگران می کشد و در بخش نخست از نظر تاریخی سعی در معرفی این واقعه دارد و در بخش دوم از منظر ادبیات و هنر این میراث ماندگار را تحلیل و بررسی می نماید که امیدواریم همچنان از چشمه ی جوشان معلومات این مزینانیِ مزینان دوست بهره مند شویم.
به نام خالق توانا و صانع بی همتا
میراث ماندگار (2)
با تقدیم درود و سلام خدا به روان پاک مصلحان عالم از آدم تا خاتم و همة مجاهدان نستوه راه خدا همانانکه با نثار جان ، بانیان هدایت انسان به وادی سعادت و کمال بشریت بوده اند.
و درود خدا بر امام عارفان ، سید و سالار شهیدان که آزادگی را برای فرزندان آدم تبیین و پیروزی خون بر شمشیر را تفسیر نمود.
در نوشتار قبل ، میراث ماندگار ، یعنی عاشورای مزینان از منظر انطباق تاریخی آن با عاشورا و نوع حرکت امام (ع) از مکه به مدینه و در نهایت به کربلا تشریح شد؛ اما در این نوشتار به بخشی دیگر، یعنی زیبائی ها و عظمت عاشورای مزینان از نگاه هنری می پردازیم. شایان ذکر است که این نوشتار، فقط نَمی از دریای هنرآفرینی و زحمات بی دریغ عاشقان حسینی است و البته در حد بضاعت اندک علمی نگارنده است.
2- وجوه هنری :
باور داریم که عاشورای مزینان ، ارائه تاریخی است که در دل هنر نهفته است. یعنی هنر بیان یک تاریخ حماسی و انقلابی و اصلاحی به زبانی گویا و با ادبیات نمایشی و هنرمندی نقش آفرینان که این منظومة زیبا را آفریده اند و به تصویر کشاندن قیام حضرت امام حسین (ع) بصورت فشرده، واقعی و البته زنده و پویا که همه ساله به همه مخاطبان بویژه نسل جوان و نوجوان که امروزه کمتر اوقات را به مطالعه کتابها و جزوات تاریخی و مذهبی می گذرانند ، ارائه می گردد و قیام امام با زبان هنر و نمایش مخاطبان تبیین می گردد.
1- حرکت و قیام امام 2- حج ناتمام 3- محاصره امام توسط سپاه حر4- توبه و بازگشت حر به صف حق 5- شهادت اهل بیت 6- کرامت امام و آب رساندن به لشکر مخالف 7- ایثار، گذشت و شهادت اطرافیان امام 8- ناجوانمردی کوفیان 9- القائات شیطانی سپاه کفر خصوصاً اقدام برای تطمیع حضرت ابالفضل برای سرداری سپاه کفر و دیگر مفاهیم که همة مخاطبان اشرافیت دارند.
اینها صحنه های نمایشی هنرمندانه ایست که لحظه به لحظة واقعة کربلا را به مخاطب القاء می نماید که شاید با ساعت ها مطالعه و حتی دیدن فیلم هایی با موضوع عاشورا به این وضوح و سادگی در اقلّ زمان قابل دسترسی، خصوصاً برای عوام نباشد که این متأثر از حُسن هنر نقش آفرینان است.
در آغاز به ارائه عناوین و وجوه مختلف هنری عاشورای مزینان می پردازیم.
الف) ادبیات و عاشورا
ب) هنرهای تصویری و عاشورا
ج) مهارت های فردی نقش آفرینان و عاشورا (جنگاوری و سوارکاری)
د) جلوه های ویژه عاشورا (همایش و حضور چند هزار نفری مردم، حرکت نخل، و ...
ذ) بازیگری و نقش آفرینی در عاشورا
ر) هنرهای تجسمی و عاشورا (چهره پردازی سپاه نوریان و ناریان )
و ...
الف) هنر و ادبیات و موسیقایی بودن اشعار :
1/الف) در تعزیه خوانی مزینان ، هرگونه ارتباط و رویارویی نقش آفرینان با زبان ادبیات و کلام موزون است، یعنی دارای آهنگ و نواهای مختلف که به فراخور موضوع و زمان و متناسب با شخصیت نقش مربوطه تغییری می کند و همچنین از نظر ادبی دارای صُور خیال و صنایع ادبی مانند وزن ، قافیه ، ردیف ، سجع و جناس است.
مثلاً ادبیات آغازین که توسط امام در زمان ورود به کربلا خوانده می شود در وزن پُر کاربرد و گوش آشنای ادب فارسی است که می فرماید : « ایا کسان که پرستار ما غریبانید تمام شیعه و یکرنگ از مسلمانید » بر وزن مفاعلن فعلاتن مفاعان فعلن و در این وزن شعرای صاحب سبکی چون سعدی و حافظ بارها چکامه های حکمی و اندرزی و عرفانی خود را سروده اند. مانند :
« هر آنکه جانب اهل وفا نگه دارد خدایش در همه حال از بلا نگه دارد » و در جایی دیگر که امام می گوید :
نغمة وصل خدا در گوش ماست ، خواهرم آماده باش ........ در وزنی رایج و پُر کاربرد سروده شده است.
2/الف) در بخش حماسی مراسم، آنگاه که به رجزخانی حر و نمایش قدرت او و سپاهیانش می رسیم، می بینیم که از آهنگین ترین و حماسی ترین وزن عروضی فارسی فعولن فعولن فعولن فعل استفاده شده است که چنین آغاز می کند :
« منم حر جوان ریاحی نسب هماورد من نیست اندر عرب » که یادآور ادبیات آغازین بزرگ حماسه سرای زبان فارسی ، فردوسی طوسی در شاهکار ادبی اوست که فرموده است : بنام خداوند جان و خرد کزین برتر اندیشه برنگذرد. و نیز حر گوید : « ز کوفه به فرمان ابن زیاد برون آمدم با سپاه زیاد » که در اینجا شاعر با تکرار زیاد در دو مصراع به دو معنا نظر داشته است اولاً زیاد والی کوفه و ثانیاً زیاد به معنای فراوانی و انبوهی که این نیز جزء صنایع ادبی است. و در دیگر جای به هنگام وداع امام (ع) با زینب (س) ، از گوش نوازترین و حُزن انگیز ترین وزن فارسی بکارگیری شده است ؛ « شد وقت آنکه جانب جنت روان شوم ... مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن که حافظ در این بحر سروده های بسیاری دارد و از آن جمله است : « گر در سرت هوای وصال است حافظا .... » .
3/الف) سرایندة اشعار هیچگاه برای موزون ساختن کلام ، هر واژه و لفظ بی معنا و یا سخیف و حتی عامیانه ای را بکار نمی گیرد و اشعار ، با معنی ، نغز و شیوا سرایش و گزینش شده است.
در لحظة رویارویی امام در عصر عاشورا که آخرین تلاش امام برای بیداری ناریان و هدایت به معروف ملحدان را دنبال می کند این شعر خوانده می شود :
« گیرم که روزگار تو را میر ری کند آخر اجل بیاید و عمر تو طی کند »
که در بیت مذکور ، هم انذار است و هم حکمت و هم دعوت به آگاهی و تنبه سپاه و هم دارای وزن و ردیف و قافیه یعنی هم قالب و هم محتوا به خوبی ارائه شده است و این نشان از تسلط شاعر به تاریخ ، مقتل و ادبیات بوده و تناسب زمان ارائه و گویش شعر در جای خود به خوبی مراعات شده است.
ب) هنرهای تصویری :
طراحی لباس ، آراستگی ظاهری ، تجهیرات و ادوات جنگی و ... ) کیفیت و گوناگونی لباس و پوشش ها ، همراه با تجهیزات و ادوات جنگی ، جامة سبز اهل بیت و سرخ سپاهیان کفر ، کثرت لشکریان، نیزه داران و رایت بدستان که در هر حمله ، حلقه محاصره را تنگ تر می نمایند از هنرهای تصویری عاشورای مزینان است.
ج) مهارت های فردی نقش آفرینان :
حرکات متناسب با نقش ها ، مثلاً وقار و متانت امام ، صبور بودن زینب ، علمداری حضرت عباس، توبه حر و برهنه کردن سَر و به سجده افتادن او در مقابل امام، جنگاوری ها و رویارویی های تن به تن و یا گروهی، سوارکاری و هنرهای رزمی از مهارت ها و نبوغ فردی نقش آفرینان است.
د) جلوه های ویژه عاشورا :
حضور و همایش چند هزار نفری شرکت کنندگان در مراسم ، عبور نخل که تمثالی از تابوت و یا هودج است، برافراشته شدن علم های مرتفع که تداعی کنندة نخلستان و یا نیزه های سپاهیان است ؛ اسبان و اشتران کاروان، تنوع سنی افراد شرکت کننده در لشکر مخالف که به معنی آنست که همة کوفیان ، خرد و کلان ، کهنسالان و جوانان همه آمده اند تا بهره دنیوی خود را از قتل حسین زهرا بگیرند و متاعی بجویند و صدای زنگولة اُشتران که آهنگ هجرت را نغمه سرایی می کند، هلهلة سپاهیان مخالف و از همه مهم تر خلوص همه عزاداران که پیر و جوان و زنان و مردان ، اشک ریزان و یا حسین گویان ارادت خود را تقدیم جانان می نمایند ، از جلوه های ویژه مراسم عاشورای مزینان است.
ذ) هنرهای تجسمی و عاشورا :
(چهره پردازی و طراحی صورت نقش آفرینان ) خوب که بنگریم چه در گروه ناریان یعنی یزیدیان و چه در کاروان نوریان ، نوع طراحی چهرة نقش آفرینان با موضوع و محتوا سنخیت دارد یعنی در گروه اول افرادی با چهره های غضبناک و خشم آلود و چشمانی بُهت آلود و پیشانیان گره بسته از کینه اهل بیت و با ساز و برگ جنگی و گاهاً نقاب بر سر و روی کشیده که شناخته نشوند و شرمندة رفتار خود در برابر امام و اهل بیت واقع نگردند و در آنسو چهره هایی بشاش و نورانی و محاسنی زیبا و صبر و وقاری که حاکی از ایمان و خلوص و اعتقاد راسخ آل ا... است مشاهده می گردد که این نیز از هنرهای تجسمی عاشورای مزینان است.
لذا شایان ذکر است که مراسم عاشورای مزینان از هر منظر هنری اعم از ادبیات ، نمایش ، موسیقی ، تئاتر ، چهره پردازی ، جلوه های ویژه ، تاریخ و فرهنگ و ... در خور اهمیت و تأمل است.
ارادتمند همه صاحبان قلم و اندیشه
و همه آنانیکه همه گاه قلبشان برای مزینان می تپد.
احسان اله هدایتی فرد
پیش از این گفتیم و نوشتیم که مزینانی و مزینانی زاده در هر پست و مقامی و لباسی که باشد ادبیات خاصی در وجود او نهفته است که یا در شعر و یا نوشتن متن ادبی و مقاله و گفتمان علمی و رشته ای از هنر نمود پیدا می کند و این تنها نظریه ی من که خود افتخارم به مزینانی بودنم است نیست و در جایی دیگر خوانده ام که عزیزی گفته بودنقل به این مضمون " نمی دانم آب و خاک مزینان دارای چه ویژگی است که مردمانش همه اهل ذوق و ادب و نوشتن هستند "و شاید هم به قول این نویسنده گرانمایه ، به همین خاطر است که می گویند مزینان زادگاه دانشمندان و اندیشمندان است و این بهترین وجه تسمیه ی مزینان عزیز ماست.
احسان الله هدایتی فرد یکی از همین مردمان کویر است که گرچه روزگار او را به شغل شریف انتظامی کشانده و در پلیس راهور مشغول خدمت به نظام مقدس جمهوری اسلامی و ملت شریف ایران است اما دارای بیانی شیوا و قلمی تواناست که به عنوان کارشناس این نیرو از بین مقامات ارشد و با سابقه؛ او برای حضور در مقابل دوربین های تلویزیونی انتخاب شده و به راستی توانمندی و زیبایی کلام نافذ این جوان برومند مزینانی جایگاهش را تثبیت کرده و اکنون به عنوان فردی کاربلد و استادی توانا در آموزشگاه های تعلیم و تربیت رانندگی مشغول به تدریس می باشد .
هنر هدایتی فرد که از پدری فرهنگی و آموزگار ؛ ادبیات را به ارث برده تنها در گزارش دادن و تعلیم خلاصه نمی شود بلکه او دارای ذوقی سرشار و فکری پویا و قلمی سحر آمیز است که کلمات را به خوبی در نوشته هایش به بازی می گیرد و با آوردن جملاتی نغز و شیرین توأم با ادبیاتی کلاسیک و در آمیخته با روایات و احادیث این ذهنیت را به وجود می آورد که گویی او علاوه برتحصیل در دانشگاه چندصباحی را در حوزه علمیه نیز درس آموخته ولی ما که با او رفاقت و آشنایی دیرینه داریم می دانیم که او گرچه حوزه را ندیده اما یکی از پامنبری های با معرفت حوزویان است و علاوه بر استعداد خدادادی ذهن خلاق و آماده اش موجب فراگیری و به کاربردن این آموخته هاست و در بخش قبلی که مطلبی با عنوان عاشورا در مکتب تشیع از او منتشر کردیم بسیاری از شهروندان مزینانی و یا غیر مزینانی که آن نوشته را خواندند بر این ادعا صحّه گذاشتند که هدایتی نویسنده ای قابل اعتماد با آینده ای درخشان است که امیدواریم هرگز قلمش را برزمین نگذارد و این راه را ادامه دهد و البته مطلب فوق مورد استقبال سایتها و وبلاگهای دیگر نیز قرار گرفت و بعضی آن را در تارنمای خود بازنشر کردند.
در این بخش نیز او به واکاوی تعزیه ی روز عاشورا در مزینان می پردازد که به مناسبت فرا رسیدن اربعین حسینی این نوشتار ادامه می یابد و به زودی قسمت های دیگر با قلم استاد هدایتی فرد در شاهدان کویر مزینان منتشر خواهدشد انشاء الله.
میراث ماندگار
احسان الله هدایتی فرد مزینانی
به نام رب جلیل
در جای جای پهنه سبز میهن همیشه سرفرازمان ایران اسلامی، آئین عزاداری و مراسم سوگواری سالار شهیدان حضرت اباعبدا... الحسین در جهت اشاعة فرهنگ عاشورایی برگزار می گردد. اما به دور از جانبداری های غیر منصفانه معتقد هستیم که مراسم عاشورای مزینان ، زیبایی ، شکوه و جلوه ای وصف ناپذیر دارد. شما خوب می دانید که گردهمایی ، تجمع و برگزاری همایش نیازمند صرف ساعت ها فکر و اندیشه و اعمال مدیریت های کلان و راهبردی است و از این رو به هزینه های مادی و معنوی زیادی منوط می باشد. اما عاشورای مزینان خودجوش ، مردمی و صرفاً با عشق و ارادت به حضرت امام حسین (ع) برگزار می گردد.
درود و سلام خدا بر سید و سالار شهیدان و یاران مخلص و باوفایش و درود و سلام خدا بر آنانی که عاشقانه بذر ایمان ، اعتقاد و عشق به حسین (ع) را در نهاد ما نهادند.
درود خدا بر همه بزرگ مردان ، اجداد و نیاکان فرهیخته کهن دیار مزینان که با اقامه عزای سالار شهیدان فرهنگ عاشورایی را برای ما به یادگار گذاشتند. اعتقادمان این است که با استفاده از ابزارهای مدرن امروزی و بکارگیری توان فرافکنی رسانه، عاشورای مزینان را به دنیا ارائه نماییم. لذا از همه شما اندیشمندان و فرهیختگان مزینانی استدعا دارم در جهت اعتلای فرهنگ ناب عاشورایی بکوشند و با حضور ، بیان ، قلم و اندیشه خود بر غنای هر چه بیشتر این میراث ماندگار بیافزایند.
بر این باوریم عاشورای مزینان از چند وجه قابل تعمق ، تأمل ، بررسی و تحلیل است و قابلیت ارائه ، تبیین و تبلیغ به همه دوستداران اهل بیت در سراسر دنیا و فراسوی مرزها را دارد.
1- وجه تاریخی :
می دانیم که حضرت امام حسین (ع) آن زمان که در مدینه با اجبار و اکراه فرستادگان یزید مواجه گشت چاره ای جز هجرت نداشت. چرا که هرگونه درگیری و جدال در مدینه مناسب اوضاع و شرایط آن زمان نبوده است و همچنین آن جنبه مهم سیاسی ، تبلیغی و ارشادی لازم را نمی توانست در بر داشته باشد. لذا امام (ع) رهسپار مکه می شوند و به قصد انجام حج مدینه را ترک می نمایند و این بدان معناست که نوع حرکت ایشان از سوی حاکمان جُور شائبه قیام و جنگ ندارد. لذا فرصت ارزشمندی برای تبلیغ و ارشاد و ایفای رسالت خطیر امامت ، آن هم در مکه که ام القراء جهان اسلام است و نیز در موسم حج که تجلی انسجام و اتحاد و هم بستگی امت است فراهم می گردد. اکنون حسین (ع) رهسپار مکه است. اولاً در عرفان الی ا... با خدای خود پیمان جان می بندد و در خلوت مناجات ها آخرین سرود عشق و نجواهای عارفانه را زمزمه می نماید و ثانیاً در جهت افشاگری و بیداری مسلمین می کوشد و اینچنین تکلیف سنگین خود را از مبدأ آغاز ، در مسیر پیگیری و در مقصد به انجام می رساند. ثالثاً مکه حرم امن الهی است و هرگونه حرمت شکنی در آن جایی ندارد. گرچه حرمت کعبه که به قدمت تاریخ نگاه داشته شده بود در همین دوران ظلم یزید ملعون شکسته شد و به آتش کشیده می شود. اما تا به آن روز سابقه نداشت. همچنین به اتهام زنی لامذهبان زمان و فریفتگان قدرت و مکنت و به تعبیر دیگر پیروان اسلام اموی که حتی امیر مؤمنان علی (ع) را بی دین و بی نماز قلمداد می نمودند مهر سکوت زده که اگر عنوان خارجی یعنی خروج کننده از دین به او دهند. مورد باور نباشد و این حربه تبلیغی دینی که دین را به جنگ دین می کشاند ابتر بماند و حال آغاز راه است. راهی که عاشقانه و عارفانه است اما آگاهانه و با بصیرت.
در اینجا تاریخ را نگاه داریم و برگردیم به اصل بحث؛ یعنی نگاه تحلیلی به عاشورای مزینان از منظر تاریخی و از این روست که از صبحدم روز عاشورا حرکت کاروانیان و عاشورائیان و راهپیمایی آغاز می شود و این همان هجرت از مدینه به مکه است. مدینه همان آغاز راه است و مکه همان امامزادگانی است که در فاصله چند کیلومتری مزینان است و تعزیه خوانان می روند و به دورشان طواف می کنند و با تأملی کوتاه گویا حج را نا تمام می گذارند و رهسپار وادی عشق یعنی کربلا می شوند. لذا آغاز مراسم عاشورای مزینان به آغاز حرکت و قیام امام حسین می پردازد. از این رو به لطف خداوند و نظر حضرت ولیعصر (عج) زیباترین صحنه ها یعنی حرکت نمادین اهل بیت که بر مرکب سوارند و لباسهای مختلف عربی بر تن دارند در میان خیل عظیم جمعیت مشتاقان و عاشقان حضرت اباعبدا... آغاز می گردد. جمعیت عزادارانی که کاروان تعزیه خوانان را چون نگینی در بر دارند. شاید یادآور این معنا باشد که اینان مردمانی هستند که به هنگام هجرت امام گرداگرد معشوق بودند و ایشان را تا چند منزل بیرون مدینه بدرقه کردند و این زیبایی خاص و کم نظیری است که با سوز صبح عاشورا ، اشک عزاداران حسینی را نثار قدوم حضرتش می نماید و آوای حسین حسین دوستدارانش ، طنین آوای ملکوتیان سوگوار را تداعی می نماید و امید اینکه همه سوگواران ، مشمول عنایت امام عاشقان و سالار شهیدان واقع شوند و نتیجه اینکه نوع و زمان و مسیر حرکت و چگونگی ترتیب حرکت کاروان ، اسب سواران ، اشترداران، علم داران و راهپیمایی و سینه زنی و زنجیززنی هیئتیان و مشایعت دیگران ، بر شکوه مراسم می افزاید و در خور اهمیت است. لذا رحمت بی کران و غفران بی پایان خداوند بر مبدعان و بانیان و خلاقان چنین میراث ماندگاری باد.
سخن را کوتاه می کنیم و در گفتارهای بعدی به نکات دیگری اشاره خواهیم داشت.
ارادتمند احسان اله هدایتی فرد.
با حضور شهروندان مزینانی و روستاهای مجاور همزمان با بیستم محرم ؛ مراسم تعزیه خوانی دهه ی دوم در میدان قتلگاه مزینان برگزار شد.
به گزارش شاهدان کویرمزینان ؛ مراسم تعزیه خوانی دهه ی دوم معروف به عاشورای بچه ها با حضور مردم ولایتمدار مزینان و جمعی از شهروندان روستاهای مجاور همزمان با بیستم محرم و با هنرنمایی تعزیه خوانان پیشکسوت و جوانان و نوجوانان مزینانی برگزار شد.
از نکات جالب توجه این مراسم باشکوه برگزاری نماز جماعت در هنگام صلاه ظهر در میدان قتلگاه بود که چند دقیقه ای تعزیه تعطیل شد و نماز جماعت به امامت حجت الاسلام شیخ محمد مزینانی به جماعت برگزار گردید.
در این مراسم خبرنگار واحد مرکزی خبر خراسان رضوی ضمن مصاحبه با تعزیه خوانان و شرکت کنندگان در مراسم به تهیه گزارش خبری برای پخش از شبکه استانی پرداخت.
مراسم تعزیه خوانی دهه ی دوم همه ساله پس از مراسم عظیم عاشورادر روز دهم محرم و تزئیین نخلی کوچکتر از نخل عاشورای اول در مقابل منزل برادران شهیدی و به همت والدین این شهیدان و حرکت دسته جات عزاداری آئین نخل گردانی و حضور در بهشت علی (ع) و قرائت فاتحه برمزار شهدای مزینان و اجتماع در میدان قتلگاه ، محل برگزاری مراسم عاشورای اصلی برگزار می گردد و تعزیه خوانان نوجوان و جوان با همراهی پیشکسوتان در آن ایفای نقش می کنند.
برای دیدن تصاویر به ادامه مطلب بروید...
در آستانه برگزاری مراسم تعزیه خوانی دهه ی دوم توسط تعزیه خوانان جوان و صاحب نام مزینانی در روز جمعه بیستم محرم مراسم عزاداری عصر روز پنجشنبه22آبان ماه در مزینان برگزار شد.
به گزارش شاهدان کویرمزینان ؛ در این مراسم که با حضور تعزیه خوانان و مردم ولایتمدار مزینان به خصوص جوانان و به همت هیئات شاهزاده حضرت علی اصغر (ع) و ابوالفضلی مزینان و ائمه بقیع علیهم السلام برگزار شد عزاداران حسینی با حرکت دسته جات منظم سینه زنی از مقابل هیئت ابوالفضلی و طی مسیر بازار تاریخی مزینان در هیئت حسینی (ع) اجتماع کرده و پس از برگزاری مجلس نوحه خوانی و ذکر مصیبت آل الله از سخنان حجت الاسلام شیخ محمد مزینانی بهره مند شدند.
در این مراسم که با نوحه خوانی زهرا محمدی مزینانی ایفاگر نقش حضرت سکینه (س) همراه بود عزاداران حسینی یاد مرحوم حاج حبیب الله مزینانی بنیان گزار این مراسم و ایفاگر نقش ابن سعد و شمر در تعزیه عاشورای اول و دوم را گرامی داشتند.
مراسم
تعزیه خوانی دهه ی دوم معروف به عاشورای بچه ها همه ساله در بیستم محرم با
حضور تعدادی از تعزیه خوانان پیشکسوت و نوجوانان و جوانان تعزیه خوان که
ضمن اجرای نقش شهدای کربلا در این مراسم برای حضور در تعزیه روز عاشورا به
تمرین می پردازند تا در سالهای آتی بتوانند در این تعزیه به ایفای نقش
بپردازند برگزار می شود.
با عنایت به برگزاری مراسم تعزیه خوانی دهه ی دوم معروف به عاشورای بچه ها!در مزینان روز جمعه 23 آبان ماه همزمان با بیستم محرم؛ شاهدان کویرمزینان با همکاری و هماهنگی هیئت ائمه بقیع علیهم السلام مزینانی های مقیم تهران؛ آماده انتقال همشهریان محترم مزینانی برای حضور در این مراسم با شکوه به مزینان و بالعکس می باشد.
شهروندان ولایتمدار مزینانی مقیم در تهران در صورت تمایل می توانند ضمن تماس با شماره تلفن 09381226498 مهدی مزینانی فرزند مرحوم حاج حبیب مزینانی حسین علی تعزیه خوان فقید مزینانی ؛و اطلاع از چگونگی ساعت حرکت ،پنجشنبه شب ساعت 20(هشت شب)با حضور در سه راه افسریه کاروان اعزامی به مراسم عاشورای دهه ی دوم را همراهی نمایند.
شایان ذکراست برای رفاه حال عزاداران حسینی یک دستگاه اتوبوس روز پنجشنبه همشهریان محترم را به مزینان منتقل می نماید و پس از اتمام مراسم تعزیه خوانی، هیئت ائمه بقیع برای برگشت شهروندان محترم تمهیدات مناسبی را فراهم نموده است.
بنا براعلام این هیئت در صورت استقبال بیشتر همشهریان محترم یک دستگاه اتوبوس دیگر به کاروان اعزامی مزینان اضافه خواهد شد.
یکی از نقش های برجسته در تعزیه ی روز عاشورای حسینی در مزینان؛ حضرت سکینه (ع) است که معمولاً توسط پسران نوجوان و خردسال مزینانی اجرا می گردد که بعضی از آنها همانند شهید محمد مزینانی روس و فرزندان حاج محمدتقی(متقی) مزینانی و خاندان تعزیه خوان جعفری ... در بزرگسالی نیز به اجرای نقش های دیگر شهدای کربلا پرداخته و ادامه می دهند. اما عاشورای مزینان در دو سال اخیر شاهد بروز استعدادی دیگر در این زمینه بود و فرزند حاج عبدالحسین محمدی مزینانی با معصومیت و توانمندی خاصی به ایفای این نقش می پردازد ؛دختر بچه ای که از کودکی علاقمند به مداحی و تعزیه خوانی بوده و خداوند متعال به خاطر قلب پاکش و ارادت والدین حسین دوست وی توفیق یافته تا در این مراسم عظیم در سالهای 92 و 93 ایفاگر نقشی باشد که از طفولیت آرزوی آن را می کشد.
پدرش حسین (عبدالحسین) محمدی مزینانی که وکیل پایه یک دادگستری خراسان رضوی می باشد روزگاری نقش قمر بنی هاشم (ع) را در تعزیه های برگزار شده توسط نوجوانان مزینانی و یا در شبیه خوانی های داخل بازار در ایام محرم و صفر اجرا می نمود و در حال حاضر نیز تعزیه گردان یا کارگردان هنری عاشورای دوم به طور کامل و در عاشورای دهه ی اول به عنوان دستیار کارگردان تعزیه خوانان را همراهی می نماید و به گفته ی خودش : اگر وقت باشد نقش قیس در تعزیه شیر و همچنین زهیر را نیز می خواند و به عنوان مداح ثابت در هیئت ابوالفضلی (ع) افتخار ذاکری و مصیبت و نوحه خوانی اهل بیت را دارد؛ او در باره شور و شوق این دختر تعزیه خوانش می گوید : از اولین روز محرم زهرا در تب و تاب رفتن به مزینان است و قبل از آن نیز روزشماری می کند که کی محرم می رسد.
و اما زهرا خانم محمدی مزینانی بیستم اردیبهشت هشتاد و شش در شهر مقدس مشهد و در خانواده ای تحصیل کرده و دوستدار اهل بیت پا به عرصه ی وجود گذاشت او که پدر و پدر بزرگانش همگی مداح و تعزیه خوان اهل بیت علیهم السلام هستند به همراه خواهر بزرگترش فاطمه خانم به خاطر علاقه به تعزیه خوانی به تمرین نوحه خوانی و شبیه خوانی در منزل پرداخت و با کمک والدینش قبل از رفتن به مدرسه و تحصیل تمامی نسخه طولانی نقش حضرت سکینه(س) را حفظ کرد او که به نظر می رسد از هوش سرشاری برخوردار است و خداوند متعال توفیق خاصی به زهرا کوچولو و والدینش عطا فرموده علاوه برحفظ این نسخه نقش های دیگر تعزیه خوانان مخالف و موافق خوان را نیز حفظ نموده به طوری که در هنگام اجرا به خوبی می داند و می خواند که نقش مقابلش چه شعری را می خواهد بخواند و خودش نیز آن را تکرار می نماید .
این عطیه ی الهی در حال حاضر در کلاس دوم یکی از مدارس ممتاز مشهد مقدس به نام مشکات که زیر نظر حوزه علمیه حضرت نرجس خاتون (س) و اساتید حوزوی اداره می شود مشغول به تحصیل است.
شاهدان کویر مزینان در خاتمه این مطلب ضمن آروزی موفقیت برای زهرا خانم محمدی و سلامتی و تندرستی برای والدین ارجمندشان که چنین فرزندعاشورایی را تربیت و پرورانده اند تا با اجرای نقش حضرت سکینه(س) معنویت خاصی به مجلس شهدای دشت کربلا بدهد؛ از مسئولین مدرسه مشکوة به خصوص مدیریت محترم مدرسه سرکار خانم الله دادی و معلم زهرا خانم سرکار خانم منعمی که اجازه دادند این تعزیه خوان کوچولو به مزینان بیایند و تمرینات خود را جدی تر دنبال کنند تشکر و قدردانی می نماید .
برای دیدن تصاویر به ادامه مطلب بروید ...
عاشورا در کویرمزینان نوشته حسین خلیلی یکی از کسانی است که خود نسبت فامیلی با مزینانی ها دارد و امسال شاهد برگزاری مراسم تعزیه خوانی در مزینان بوده و گوشه ای از آنچه را باچشم سر دیده با دیده ی بصیرتی بر صفحات کاغذ به رشته ی تحریر در آورده است برای او که مبهوت خلوص و صفای کویر نشینان دلسوخته گردیده شور و شعورحسینی بودن این مردم ولایتمدار را وصف ناپذیر می داند و تنها به گوشه ای از این آئین ماندگار و فرهنگ عاشورایی مردم مزینان در روزنامه وزین جام جم می پردازد .
شاهدان کویرمزینان که خود تلاش می نماید تا مزینان و مزینانی را به جهانیان معرفی نماید و در ایام محرم مطالب و تصاویر پر محتوایی را تهیه و تقدیم مخاطبان گرانمایه نمود ه است به پاس قدردانی از این فرهیخته ی گرانمایه ضمن ارسال پیامک برای تهیه روزنامه فوق و مطالعه متن روایت گری استاد خلیلی توسط همشهریان مزینانی این دلنوشته ی عاشورایی را بدون هیچ تغییری بازنشر می نماید.
عاشورا در کویر مزینان
نویسنده: حسین خلیلی
باید با حال و هوای کویر آشنا باشید تا بدانید مراسم
عزاداری سید و سالار شهیدان در آنجا صفا و خلوصی خاص دارد. کویر مزینان یا
همان زادگاه دکتر علی شریعتی، از نخستین روزهای ماه محرم حال و هوایی
روحانی دارد و این معنویت را می توان در روز عاشورا بیش از پیش مشاهده کرد.
پس
از نماز صبح و طلوع آفتاب در دل کویر، شوری عجیب در میان مردم به پا می
شود. محور اصلی مراسم روز عاشورای مزینان، تعزیه یا همان شبیه خوانی است.
یاران و اهل بیت امام در ابتدا به تکیه بالامی روند تا مراسم را از آنجا
آغاز کنند. از این مرحله به بعد، شبیه سازی کوچکی از حوادث کربلااز سوی
تعزیه خوانان و در میان اشک و شور مردم شروع می شود.
سپاه حر همچون
واقعه کربلادر میانه روستا راه را بر امام و یارانش می بندند. حضرت عباس(ع)
به عنوان سپهسالار کاروان امام به دفاع از اهل بیت پرداخته و راه را بر
امام و یارانش بازمی کند. تعزیه خوانان در مسیر خود به سمت امامزاده
سیداسماعیل - از برادران امام رضا(ع)- در مجاورت روستا، در گلزار شهدای
مزینان توقف می کنند. اما در پشت سر تعزیه خوانان نیز، شوری وصف ناشدنی در
جریان است.
نخلی که به گفته تمامی اهالی روستا تنها شور و عشق مردم
به سیدالشهدا(ع) آن را به حرکت درمی آورد، با نوای یا حسین یا حسین به سمت
امامزاده می رود. تعزیه خوانان نیز پس از بیعت با شهدا و زیارت اهل قبور،
در مسیر نخل گام برمی دارند. صحن امامزاده سیداسماعیل در روز عاشورا
میعادگاه گروه های تعزیه خوان و هیات عزاداری است که از روستاهای مجاور می
آیند.
پس از عرض ارادت و سلام به نواده رسول خدا(ص)، گروه های مختلف
مردم به تبعیت از تعزیه خوانان دور روستا را می چرخند تا همچون کاروان
امام پس از طی مسافتی به زمین کربلابرسند. محل برگزاری تعزیه یا به گفته
اهالی روستا زمین عاشورا، در جنوبی ترین نقطه مزینان واقع شده است. پس از
آن تعزیه آغاز و تا زمان تاریکی هوا و همزمان با به آتش کشیده شدن خیمه های
حسینی ادامه دارد.
تمامی طی این مسیر و مراسم شبیه خوانی در واقع
الگوبرداری و حرکتی نمادین از مسیر و اقداماتی است که اباعبدالله(ع) تا
رسیدن به ارض کرب و بلاپیمود و براستی که چه الگویی بهتر از حسین(ع) و چه
نمادی زیباتر از زمین مقدس کربلا.
در روز عاشورا مردمان بی ادعای دیگری حضور دارند که افتخارشان نوکری عزاداران اباعبدالله الحسین (ع) در تعزیه عاشورای مزینان است. بعضی از آنها همانند والد بزرگوار ما کربلایی اکبرمحمدعلی حسن بیش از پنج دهه است که در هیئات و مساجد مزینان برای روضه داران و روضه خوانان و نماز گزاران در آبدارخانه های گرم آن هم در گرمای کویر چایی آماده می کنند پذیرای عزاداران هستند و گویی لذتی بیش از هر کاری دیگر می برند.
شاهدان کویرمزینان این بار افتخارش نوکری این خادمان حسینی است و به پاس زحمات تمامی خیمه داران ، علمداران ،تعزیه گردانها ، نذرداران ، آشپزها ، چای ریزها و سقاها و خادمان نخل تصاویری از این زحمتکشان عاشورایی را تقدیم می نماید
عکس / محسن مزینانی
برای دیدن تصاویر بیشتر به ادامه مطلب بروید...
در تعزیه روز عاشورا همه ی مردم مزینان در برپایی آن نقش دارند امکان ندارد در آن روز شما کسی را ببینید که بیکار باشد حتی شرکت کنندگان دیگر از شهرها و روستاهای مجاور ناخود آگاه بدون آنکه خودشان متوجه باشند در حال کمک به عزاداران هستند عده ای تعزیه خوانی می کنند جمعی برسینه و برسرمی زنند عده ای دیگر نخل و شیرغران و ساربان و علامت را بردوش می کشند و علمداران علمداری می کنند جمعی هم در این بین سنگ های در مسیر نخل را برمی دارند و قومی دیگر برای عزاداران شیر و کیک و چایی آماده می کنند و خلاصه آنکه همه در این عزاداری سهیم هستند و اما عده ای از جوانان حال و قدیم و آینده در نقش لشکر حضور دارند که از صبح روز عاشورا و تا غروب به صورت آماده باش در لشکر مخالف خوانان می ایستند و حتی گاه خود همراه با دیگر گریه کنان در هنگام شهادت یکی از یاران امام (ع) اشک ماتم می ریزند .
شاهدان کویرمزینان ضمن یاد و خاطره مرحوم شاه رضا نیکدل که سالهای متوالی و طولانی نیزه داران را تجهیز می کرد و نقش سنان را اجرا می نمود و به پاس زحمات این عزاداران بی مدعا که بعضی از آنها حدود سه دهه است که در نقش لشکر حاضر می شوند و حتی هستند افرادی که مانند جانباز غلامحسین مزینانی حاجی که خود یکی از تعزیه خوانان برجسته است بی هیچ تکبری نیزه برمی دارد و لباس لشکری می پوشد؛ گوشه ای از زحمات آنان را به تصویر کشیده و انشاء الله به زودی تصاویر زیبای دیگری از حضور مردم مزینان در این روز را تقدیم می نماید.
عکس / محسن مزینانی
عاشورای 93 گرچه در هیاهوی باران و سردی هوای کویر در مزینان برگزار شد اما حضور عاشقان ثارالله(ع) وصف ناپذیر است گویی این جمعیت عاشق هیچ سرمایی در خود احساس نمی کنند چرا که در لحظه لحظه ی مراسم عاشورا میدان قتلگاه مزینان مملو از زن و مرد دوستدار اهل بیت بود و ما توان ثبت حتی گوشه ای از این حضور را نداشتیم...
عکس / محسن مزینانی
برای دیدن تصاویر بیشتر به ادامه مطلب بروید...
باران هم نتوانست مانع عزادارای روز یازدهم محرم و حضور باشکوه مزینانی های عاشق اهل بیت شود در این روز حتی بسیاری از کسانی که برای مراسم تعزیه روز عاشورا به زادگاهشان آمده بودند قید مدرسه رفتن فرزندانشان را زدند و حتی گفتند : اگر از آسمان سنگ ببارد، می ایستیم و در مراسم کاروان اسرا شرکت می کنیم مراسمی که عمر طولانی ندارد و قریب به چهارسال است که به همت جوانان هیئت شاهزاده علی اصغر (ع) مزینان اجرا می شود و به عنوان یک مراسم ماندگار جای خود را در دل همه ی مزینانی ها باز کرده است و آرام آرام تبدیل به یک آئین تعزیه خوانی می شود.
عکس / علی مزینانی عسکری
همزمان با یازدهمین روز از ایام سوگواری سرور و سالار شهیدان حضرت حسین بن علی (ع) و در سالروز شهادت امام سجاد (ع) مراسم خیمه سوزانی و حرکت کاروان اسرا به همت هیئات شاهزاده علی اصغر و ائمه بقیع علیهم السلام در میدان قتلگاه برگزار شد.
در ادامه تصاویر این مراسم باشکوه که با حضور مردم مزینان برگزارشد به روایت شاهدان کویرمزینان ببینید
عکس/ علی مزینانی عسکری
برای دیدن تصاویر به ادامه مطلب بروید...
عاشورای امسال نیز تمام شد عاشورایی که باز هم در میان بارش باران مزینانی ها خاطره ای دیگر آفریدند حتی سردی هوا نیز باعث نشد تا لحظه ای میدان قتلگاه خالی از جمعیت شود همه از این شور و علاقه ی مردم به اهل بیت در تحیر بودند حتی عکاسان و خبرنگارانی که از خبرگزاری های مختلف حضور داشتند مانده بودند که کدام سوژه را انتخاب نمایند. شاهدان کویرمزینان در این روز بیش از 800عکس از مراسم تهیه کرد اما همچنان افسوس لحظات ماندگار دیگر همچنان برایمان باقی است با ما همراه باشید...
عکس / محسن مزینانی
من از جغتای می خوام روز عاشورا بیام مزینان ، می خواستم بدونم برای اینکه مراسمو کامل باشم از ساعت چند باید مزینان باشم؟
در پاسخ به سئوال این همشهری بزرگوار
جغتایی و دیگر عزاداران حسینی که علاقمند به شرکت در مراسم تعزیه ی مزینان
در روز عاشورا می باشند به اطلاع می رساند؛ این مراسم از ساعت 6 صبح با
حضور هیئات حسینی ، علی اکبری و ابوالفضلی همراه با سینه زنی سنتی آغاز می
شود و پس از حرکت دسته های عزاداری از ابتدای بازار و تکیه ی بالا و حرکت
نخل از میدان امام حسین (ع) در انتهای بازار در مسیر راه باستانی ابریشم و
گذر از پل چاپارخانه و قبرستان مزینان با اجتماع در مزار امام زادگان بهمن
آباد و پیوستن به خیل عزاداران بهمن آبادی و نوحه خوانی در این مکان ، مردم
مزینان همراه با تعزیه خوانان به طرف میدان قتلگاه حرکت می نمایند و پس از
طی مسافتی از جاده بهمن آباد به مزینان و مزینان به غنی آباد که از بالای
بلوار شریعتی مزینان ادامه می یابد با حضور در میدان قتلگاه حدود ساعت 9
صبح مراسم تعزیه خوانی در جنوب شرقی مزینان آغاز می شود و پس از قرائت
نسخه ها و اجرای نقش های حر، حضرت عباس ، حضرت علی اکبر و حضرت قاسم علیهم
السلام و شهادت وهب و عابس و شوذب و حضرت علی اصغر (ع) همچنین نقش خوانی
قیس و شهادت امام حسین (ع) و آتش زدن خیمه ها که تا پاسی از شب به طول می
انجامد این مراسم در ساعت 20 به اتمام می رسد و پس از مدتی استراحت در
انتهای شب مراسم شام غریبان نیز برگزار می گردد. همچنین روز یازدهم در
آستانه ی اذان ظهر مراسم کاروان اسرا سوزاندن خیمه ها در میدان قتلگاه
مزینان برگزار می گردد.
لازم به
ذکر است تمامی میهمانان در هیئات حسینی و علی اکبری برای صرف ناهار میهمان
سفره ی کریمانه ی اهل بیت هستند همچنین در میدان توسط بعضی از خیرین
مزینانی اطعام خواهند شد.
یکی از نقش های برجسته در تعزیه خوانی مزینان نقش قمر بنی هاشم حضرت عباس بن علی (ع) است که تعزیه خوان مزینانی تلاش می نماید چهره ی حضرت ابوالفضل (ع) را شجاع و باصلابت نشان دهد و این نقش سالهاست در خاندان محمدی سینه به سینه اجرا وبه پسران آنها ارث رسیده است و پس از مرحوم کربلایی عبدالله محمدی اکنون فرزند او رضا محمدی مزینانی این نقش را به خوبی اجرا می نماید و هرسال با ایده ای نو بر زیبایی آن می افزاید. شاهدان کویرمزینان به منظور تقدیر از زحمات ارزشمند تعزیه خوانان مزینانی سعی دارد با عکس های موجود که در سال 92 با هنرنمایی محسن مزینانی تهیه شده است به معرفی این تعزیه خوانان و نقش های اجرایی آنان بپردازد.
همایش شیرخوارگان حسینی صبح امروز همزمان با سراسر کشور به همت هیئت شاهزاده علی اصغر (ع) در مزینان برگزار شد.
به
گزارش شاهدان کویرمزینان ؛ در این همایش که با حضور مادران فاطمی به همراه
کودکان و شیرخوراگان خود شرکت داشتند حجت الاسلام شیخ محمد مزینانی ضمن
سخنرانی پیرامون نقش شهادت حضرت علی اصغر (ع) در نهضت حسینی به ذکر مصیبت
خوانی پرداخت.
همایش
شیرخوارگان حسینی مدت سه سال است که در محل هیئت شاهزاده علی اصغر (ع) ؛
موقوفه مرحومه تاج مزینانی و همسر ولایتمدار ش و به همت فرزندان این مرحومه
و عیسی عطار مزینانی یکی دیگر از ذوستداران اهل بیت عصمت و طهارت علیهم
السلام و با اجرای شیخ محمدمزینانی برگزار می گردد که امسال نیز با شور و
حرارت و استقبال بیشتر بانوان مزینانی برگزارشد.
متن زیر ترکیبی از نوشتار قبلی ما با عنوان مزینان از نگاهی دیگر است که در بخشهای هشتم تا یازدهم در باره محرم و عاشورا در مزینان مفصل در شاهدان کویرمزینان نوشته ایم و چون در آستانه ی عاشورایی دیگر قرار گرفتیم بار دیگر این سنت ها را یاد آور می شویم سنت هایی که مزینان و عاشورایش را زبانزد عام خاص و عام کرده و معرف این دیار تاریخی است.
محرم که فرا می رسد کمتر مزینانی است که بر روی این کره ی خاکی زندگی کند و برای عزاداری سالار شهیدان به خصوص در روز عاشورا به زادگاه خویش بازنگردد! چه بسا مزینان زاده ای که درکشورهای دیگر مانند آمریکا وانگلیس وآلمان وکانادا زندگی می کنند اما چون محرم می رسد آنها نیز دلشان پرمی کشد وبرای برپایی عزای امام حسین (ع) به مزینان سفر می نمایند تا پس از روزها درغربت زیستن غم فراق را در وطن خویش نجوا نمایند. یکی از این مهاجرین عاشق که در کانادا زندگی می کرد مرحوم خواجوی بود که هر سال به مزینان می آمد و یک دهه ی کامل در تکیه ای *که با وقف منزل پدری خویش ساخته بود عزاداران را اطعام می داد .
محرم در مزینان از ویژگی منحصر به فردی برخوردار است و شاید در بین تمامی روستاهای ایران چنین مراسمی کم نظیر باشد دلیل آن استقبال بیشمار هموطنانی است که دراطراف مزینان زندگی می کنند و تنها وصف تعزیه خوانی آن را شنیده اند وهرسال در صبح روز عاشورا خود را به مراسم می رسانند والبته مزینانی ها هم درمهمانداری زبانزد هستند و برای عزاداران فرزندفاطمه (س) درهیئت حسینی وابوالفضلی و تکیه بالا و بعضی در خانه های خود غذا تدارک می بینند . حضور مزینانی های مقیم درشهرها ویا کشورهای دیگر از جمله ی این کم نظیری مراسم عزاداری محرم مزینان است که در چنین موسمی چه در گرمای سوزان و یا سرمای شدید کویر رنج سفر را به جان می خرند و به زادگاهشان می آیند تا محرم را درک نمایند و حقیقت نیز همین است ما که سالهاست به اقتضای شغلی در تهران زندگی می کنیم امکان ندارد که عاشورا را در این شهر بمانیم و اگر خدای نکرده به هردلیل چنین اتفاقی بیفتد مانند مأموریت خاصی که در سال هفتاد ودو برایم رخ داد و نتوانستم عاشورای آن سال را در مزینان باشم و هنوز پس ازگذشت دو دهه حسرتش بردلم مانده ، از آن پس همیشه درعاشورا هر چند مراسمی است تکراری ولی برایم تازگی خاصی دارد شرکت می کنم. و معترفم که تا وقتی به مزینان نیایم محرم را حس نمی کنم.
صبح زود قبل ازخروس خوان مردان کویری بیدار می شوند و قبل ازهرکاری به سراغ سماور که قبلا ذغالی و نفتی بود و اکنون به برکت آمدن گاز آن هم به یمن نام شریعتی که دوستدارانش با سفر به زادگاه مرادشان چون رنج آنان را دیدند آستین همت بالا زده وبدون هیچ ادعایی این نعمت خدادادی را به مزینان آوردند وپس از آن دیگرروستاها وآبادیهای این دیار از آن متنعم شدند وپدران پیر و زنده دل با پیچاندن دکمه ای بساط چایی راعلم می کنند آن گاه وضو می سازند وقرآن به دست می گیرند وآیات نورانی کتاب خدا را می خوانند وبا شنیدن اذان به قدقامت می ایستند ودوگانه ای بهر یگانه معبودشان به جا می آورند وپس از آن اهل وعیال را بیدارمی کنند که نمازشان را بخوانند وخود به سراغ مال وحالشان*می روند و پس ازدوشیدن شیر واز سرواکردن* آنها عیال را بیدار می کنند و سپس درآن تاریکی که بعضی ازجوانان ازشهربرگشته ناراحتند که چرا پدر و مادر پیرشان دراین نصفه شب!برخاسته اند وبا ولع خاصی درحالی که بافوت کردن به نعلبکی چای داغ وکروچ کروچ*کردن قند آهنگ خاصی را درفضا ایجادنمود ه اند ،آسایش آنان را برهم می زنند ونمی گذارند بخوابند. آفتاب نزده آماده می شوند تا به زیارت عاشورا بروند مراسمی که چند سالی بیش نیست که درهیئت علی اکبری شروع شده و حسابی دربین مزینانیها جا افتاده وبرخود لازم می دانند که هرصبح شرکت نمایند حتی بعضی از راه رسیده ها که از پایتخت آمده اند وهنوز کوله بار سفر رازمین نگذاشته اند راهی هیئت می شوند.
شبهای محرم مزینان شبهای به یادماندنی است ،مزینانی که تا قبل از محرم در سکوت قرار گرفته و بعد از نماز مغرب و عشا تو گویی در این ولایت کسی زندگی نمی کند و همه به آشیانه خویش فرو خزیده اند و اگر به کاشانه پیران سری بزنی می بینی که آسوده بی هیچ دغدغه ای سر بر بالین گذاشته و به خواب رفته اند واگردرهمان سرشبی برای حاجتی به درمنزلشان بروی غرولند کنان می گویند :مگه روز رو ازتون گرفتن که نصفه شبی بلند شدین اومدین اینجا می گذاشتی صبح می آمدی واین وقت شب مارا بیدار نمی کردی!
می گویی : بابا هنوز سرشبه
می شنوی :اووه ما دوساعت ازخووما* گذشته!
محرم که می رسد عزای فرزند زهرای بتول (س) تمامی دلهای شیدایی مزینانیان به هجرت رفته را به زادگاه خویش می کشاند وحتی اگر نتوانند ازروز اول به خاطرمشغله اداری وکاری به مزینان سفر کنند شب عاشورا به هر وسیله ای که شده خودرا به عاشورا می رسانند .
روز تاسوعا تا دو دهه پیش خادمان نخل به همراه دسته ای از عزاداران با علمی به دست با عنوان علم گردش به درخانه ی مزینانیان می رفتند و دعا گویان نذورات مردم را جمع آوری می کردند . سر دسته که اغلب پدر بزرگوار شهیدرضا تاج مرحوم حاج محمدعلی بود با صدای بلند می گفت: اولیاء و انبیاء
همراهان جواب می دادند :الهی آمین
سردسته: شهدای دشت کربلا
همراهان: آمین
سردسته : خدایا این خانه را از بلاها محافظت بفرما
همراهان: آمین
سردسته : نخل جوانیش را برزمین مینداز
همراهان : آمین
سردسته : فرزندانش را به علی اکبرحسین (ع)ببخش
همراهان: آمین
سردسته : امیدش را نا امید مگردان
همراهان : آمین
و اگر آن خانه مسافری و یا مریضی دربیمارستان داشت برایشان دعا می کردند و بعد از آن ، اهل منزل پارچه ،قند، چای و… را تحویل آنان می دادند.
متأسفانه بنا به هردلیلی شاید با رفتن قدیمی ها این سنت حسنه به فراموشی سپرده شد و فقط متولیان نخل که سر دسته آنان مرحوم حاج حسین حسن عباس بود و بعد از او برادران و برادر زادگان و تنها فرزندش به همراه جمعی ازخانواده غلام مرادها ویوسفی هاکیسه ای بردوش به در منازل مراجعه می کنند و پارچه های نذری تزئین نخل را تحویل می گیرند وبعد از برگزاری عاشورا دوباره به صاحبانش برمی گردانند.
درآن سوی میدان عاشورا و در جنوب شرقی مزینان از میان تمامی آبادی های؛ امین آباد و اسماعیل آباد و جنت آباد و همت آباد و فضل آباد که روزگاری عده ای ازمزینانیها در آنجا می زیسته اند و بعضی همچون خانواده همت آبادیها وامین آبادیها هنوز فامیلیشان به نام این آبادیهاست تنها غنی آبادوکلاته مزینان است که پا برجا مانده ومردمان سخت کوش و مقاوم ، روستاهایشان را آباد نگه داشته اند در این میان غنی آبادیها پیوند بهتری با مزینانیان دارند وروز عاشورا به عزاداران مزینان می پیوندند وبه پاس این همدلی روزتاسوعا جماعتی از اعضاء هیئت ابوالفضلی(ع) مزینان به غنی آبادمی روند و ضمن عزاداری مفصل درهیئت این روستا از آنان دعوت می کنند تا در عاشورا حضور داشته باشند.
به هرسوی میدان قتلگاه که نگاهی می اندازم خاطره ای از عزاداری این دیار کهن در ذهنم متبادر می شود لحظه ای روی سکوهای تماشاگران که ازصبح زود به نظاره ی تعزیه خوانان می نشینند آرام می گیرم می خواهم محرم را تمام کنم اما حیفم می آید وناخود آگاه از روزتاسوعا به شب عاشورا کشانده می شوم.
چرا که در اولین روز از ماه محرم هیئات حسینی ، علی اکبری ، ابوالفضلی و اکنون علی اصغری و تکایای میون(میان و با نام حسینی) و بالا (حاجی خانی) پذیرای عزادارانی است که خودشان را از روزهای قبل وشاید ازماهها پیشتر آماده کرده بودند تا در سوگ اربابشان اشک بریزند وبرسرو سینه بکوبند. از روز دوم در بعداز ظهر آن، تعزیه خوانان درتکیه ی بالا ویا هیئت علی اکبری و در بعضی از روزها در هیئت ابوالفضلی به شبیه خوانی می پردازند و هروز یک تعزیه را می خوانند یک روز از عباس می گویند وروز دیگر از طفلان مسلم ، وروزهای دیگر قانی ، علی اکبر ، و… پس از این شبیه خوانی در بازار مزینان سینه ی دوره* با شکوه خاصی برگزار می شود
گاه جمعیتی از جوانان وپیران همانند اعراب خوزستانی حلقه هایی را تشکیل می دهند که درحالی که کمر همدیگر گر فته اند وبا دست دیگر بر سینه می کوبند ومتحد جواب گروهی را که می گویند حسن وچون سنگین اجرا می شود توگویی که آنها می گویند حساو* پاسخ می دهند حسین وباز گروه می گوید: شهید وهمگی فریاد می زنند حسین واین نقشها ادامه دارد وگروهی دیگر دم را می گیرند و می گویند: حیدر .
جمعیت: علی .
گروه: سقای تشنه کامان.
جمعیت: ابوالفضل ابوالفضل .
گروه: آب آور یتیمان.
جمعیت : ابوالفضل ابوالفضل.
و این شور در شب عاشورا تکرار و کمی تغییر می یابد .گروه دراین شب می گویند:چه شوروشین است امشب .
سینه زنان پاسخ می دهند :قتل حسین است امشب
پس از سینه ی دوره ، شبها در هیئات مزینان مراسم نوحه خوانی و روضه خوانی دایر می شود و شرکت کنندگان در مراسم که همگی به جز میهمانان عضو رسمی هیئت هستند اطعام می شوند .از شب هفتم ماه محرم هیئت جوانان زنجیرزن علی اکبری (ع) وهیئات سینه زن حسینی(ع) و ابوالفضلی (ع) با نظم خاصی قبل از اذان به بازار مزینان می آیند و پس از نوحه خوانی ، در جایگاه ویژه ای که در وسط بازار ودر مقابل مسجد کوچکی قرارگرفته اجتماع می کنند و هر شب نوحه خوانان منتخب سه هیئت به نوحه خوانی ومصیبت خوانی می پردازند وپس از آن مردم به خانه های خویش باز می گردند و پس از استراحتی کوتاه مردان برای صرف شام وشرکت درمراسم نوحه خوانی وروضه به هیئات خود می روند زنها نیز پس از صرف شام درخانه برای ادامه عزاداری به هیئت برمی گردند.
در شب عاشورا اشعار هیئات مزینان هم تغییر می یابد پس از نوحه خوانی در جایگاه که از شب هفتم تمامی هیئات درآنجا اجتماع می کنند زنجیرزنان هیئت علی اکبری که اغلب جوانان هستند طبل وسنج زنان دودسته می شوند و دسته ی اول با شور می خوانند :
امشبی را شه دین درحرمش مهمان است صبح فردا تن اوزیر سم اسبان است
مکن ای صبح طلوع ، مکن ای صبح طلوع
دسته ی دوم پاسخ می دهند:
زینب از داغ برادر به سرو سینه زنان چون بود بی کس وبی یار شه تشنه لبان
مکن ای صبح طلوع ، مکن ای صبح طلوع
و درآخر هردم یک نفر فریاد می زند : مظلوم یا حسین(ع)
همراهان نیز جواب می دهند: حسین(ع)
آخر شب خادمان نخل خیل جمعیتی را پذیرا هستند که به زیارت نخل می آیند .مدتی است جوانان مزینانی دسته های سینه زنی به راه می اندازند و به مکان تزئین نخل می آیند وپس از نوحه خوانی وذکر مصیبت ،خداقوتی به خادمان می گویند وبعضی به نیتی نخ وسوزن را از آنان می گیرند وکوکی برای ادای حاجتشان می زنند.
گروه های تعزیه خوان اعم از مخالف خوان وموافق خوان هریک درتدارک برنامه مراسم فردا هستند بعضی به همراه معین البکاء در هیئتی جمع می شوند تا نقشهایشان را تمرین کنند حتی ممکن است آن شب نسخه یک نقش به دیگری برسد اما محال است که نقشهای اصلی از خانواده ای که آن را به ارث برده است بیرون شود.
آن شب بازار مزینان تا صبح آرام و قرار ندارد زنها به خانه حیدری می روند و گهواره علی اصغر(ع) را با سوز و صلوات آماده می کنند. گاهی یکی ازمداحان شبیه علی اصغر(ع) را که عروسکی سبزپوش است برمی دارد و وبه ذکر مصیبت می پردازد که در پی آن بانوانی که خود اغلب مادر هستند های های گریه می کنند .
درتکیه ی بالا پیر و جوان ، زن و مرد دوباره اجتماع می کنند وحاج شیخ حبیب الله عسکری به نوحه خوانی و پس از آن شبیه علی اصغر (ع) را از زیرعبایش بیرون می آورد و مصیبت دردانه ی امام حسین(ع) را می خواند و حسابی از مردم گریه می گیرد پیش ازاو ، این نقش را مرحوم شیخ محمود شریعتی و پدربزرگوارش ملا قربانعلی شریعتی که از بزرگان روحانیت مزینان بوده و درمدرسه علمیه مزینان شاگردان فراوانی را تربیت نموده است برعهده داشتند . پس از این ذکر مصیبت ، جوانان سینه دوره می گیرند و دقایقی حسن، حسین می گویند.
صبح روز عاشورا دیگر به هیچ قلمی و زبانی توصیف نمی شود نمی توان خلوص وعزاداری این خیل عظیم روستایی وسوختگان کویری را با هیچ دوربینی به تصویر کشید وبی شک از هرتصوری خارج است چرا که درهر روز از سال اگر با یک مزینانی برخورد کنی او از عید وعروسی ودیگر سنتها ی این دیار سخن نمی گوید وتا بگویی مزینان، می گوید عاشورایش دیدنی است .واگر غریبه ای تنها یک بار به این مراسم آمده باشد هر سال خود را به عاشورا می رساند و افسوس می خورد که چرا دیگر بستگانش را به همراه نیاورده است
قبل از آنی که خورشید در آسمان نمایان شود در هر منزلی ولوله ای به پاست اهل هر خانه در جنب و جوشند که مبادا به مراسم نرسند .پدر و مادرها یی که خانه هایشان درمسیر نخل است را ه را آب و جارو می کنند تا مشکلی برای عزاداران و حمل کنندگان نخل پیش نیاید .
وارد بازار مزینان که می شوی صدای هماهنگی را می شنوی که فریاد می زنند: حسین. وچون نزدیکتر می شوی جماعتی را می بینی که درابتدا ده بیست نفر بیشتر نیستند ولی کم کم جمعیت آنها از هزار نفرمی گذرد و همه منظم ودر چند دایره حسا حسین می گویند و سپس با همان نظم و تیب به سمت تکیه بالا می روند و سینه ی دوره را تا آمدن دسته ی زنجیر زنان علی اکبری که با علم وکتل از تکیه سادات حرکت می کنند و فریادمی زنند :روز عاشوراست امروز کربلا غوغاست امروز .و با طبل وسنج و شور و حالی خاص وارد جمع سینه زنان می شوند ادامه می دهند و سعی می کنند اتصال گروهی آنها حفظ شود و پس از آن شبیه خوان نقش ابوالفضل (ع) با اسب به وسط این جمعیت می آید وفرمان حرکت را صادر می نماید.جمعیت حسین حسین گویان پشت سر شبیه خوانان راه می افتند وهردسته ای برای خود ذکری دارد زنجیر زنان علی اکبری با همان ذکر روز عاشوراست امروز وهمچنین میانداری چند نفرازمداحان که یکی ازآنها مرحوم علی کربلایی اصغر عباس بود که می خواند :
زینب ای خواهرم الوداع الوداع خواهر مضطرم الوداع الوداع
امروز و عاشوراست یاعید قربان است کرببلا امروز از خون گلستان است
به سمت بازار حرکت می کنند ، سینه زنان هیئت حسینی هم با میانداری مداحانشان ویا پیرانی که سالهاست دراین هیئت خدمت می کنند فریادمی زنند:
حسین حسین یا حسین شهید کربلا حسین سر از بدن جدا حسین امشب جناب فاطمه با اضطراب و واهمه آید به دشت کربلا گوید حسین من چه شد نوردوعین من چه شد حسین حسین یاحسین
جمعیت همراه هم پاسخ می دهند حسین حسین یا حسین وناگهان چند نفرفریاد می زنند آقا یاحسین و
جمعیت پاسخ می دهند حسین و به سرعت حرکت می کنند این شور و حال با همراهی عده ای که توبره هایی بردوش وچوبی دردست دارند وشبیه به چوپانان هستند و خود را زائر می دانند ادامه می یابد تا به انتهای بازار می رسند و عزاداران هیئت ابوالفضلی(ع) به همراه شهروندان غنی آبادی به این جمع می پیوندند و در میدان امام حسین(ع) که صبح زود نخل به آنجا انتقال یافته است شکوه خاصی از عزاداران به چشم می خورد تعزیه خوانان با اسب و علمداران و کتل داران که هرکدام نمادی از عزا را دردست و برسر دارند که بعضی از این کتل ها هرمی ومخروطی وبه شکل خیمه ای کوچک است که با پارچه های نذری وآینه تزئین شده است به همراه دسته ِ علی اکبری وطبل و سنج هیئات مزینان و غنی آباد چندین بار برگرد نخل می چرخند وآنگاه با ذکر مظلوم یا حسین ، حمل کنندگان نخل که هریک چادر شبی برشانه هایشان بسته اند تا سنگینی نخل شانه هایشان را مجروح نسازد آن را ازجا بلند می کنند و به سمت مزار امام زادگان بهمن آباد که فرزندان امام موسی کاظم(ع) در آنجا مدفون هستند حرکت می کنند در این میان ذکر حسین حسین بانوان که با هر ذکر جانسوزشان نیروی خاصی به این خادمان می بخشند دیدنی است آنها همپای مردان درعقبه نخل می دوند وحسین حسین می گویند هر موقع که نخل کج شود وتصوراین است که ممکن است سقوط کند فریاد حسین حسین آنها بیشتر می شود وبا همین ذکر خطر برطرف می شود فرقی نمی کند که دراین روز برف وباران ببارد و تا زانو در گل فرو روند و یا درگرمای سوزان کویر باشد و از تشنگی له له بزنند آنها در این روز زینب وار به مدد برادران و همسران و فرزندان خویش می آیند .
نخل در مسیر پل چَپِّرخَنه به سمت مزار شهدا حرکت می کند. همه در این مراسم شریکند خوب که دقت می کنی می بینی تمامی شرکت کنندگان در تلاشند تا مراسم با شکوه برگزار شود .یک سری از جوانان شیرغران را که جد اندر جد درخانواده ی حجی ها بوده بردوش می گیرند عده ای ساربان را که مرحوم قربان حجت الله آن را اجرا می کرد و اکنون پسرانش این نقش را برعهده دارند حمل می نمایند در مسیر راه ساربان وشیر با هم درجدال هستند وشیر می خواهد ازدست بریده ی ابوالفضل (ع) دفاع کند و ساربان آن را به میانه ی جمعیت پرتاب می کند هرکس آن را بگیرد سریع به شیر می رساند.
عده ای گهواره ی علی اصغر(ع) را بردوش دارند که نوجوانی همان تندیس پارچه ای را که شب قبل توسط زنان درخانه حیدری آماده شده بود ، بر روی دست بالا می برد ومی گوید: لای لای ای اصغر شیرین زبانم…
وقتی جمعیت به قبرستان مزینان می رسد ،بستگان امواتی که به تازگی درگذشته اند برسرمزارشان حاضرمی شوند وچون آنها دراین مراسم نیستند وجایشان را خالی می بینند به یادشان گریه وزاری می کنند اما زود از قبردل می کنند و به دنبال نخل می دوند تا ازقافله عقب نمانند.
نمی دانم چه نیرویی این یکپارچه آهن را به جلو می برد وشاید اگر غیراز عاشورا باشد صدها جوان نتوانند دراین مسیر آن را حمل کنند اما در این صبح عاشورا نخل درمیان یا حسین یاحسین زن و مرد در راه ابریشم با سرعت به سمت مزار بهمن آباد حرکت می کند وکافی است لحظه ای از آن عقب بمانی دیگر نمی توان جبران کرد مگرآنکه ازمیان مزارع کشاورزان میانبر بزنی وخود را به مزار برسانی.
قبل از رسیدن مزینانی ها ، عزاداران بهمن آبادی به مزار آمده اند و پس از طواف یک دوره ای نخل مزینان برگرداگرد مزار فرزندان امام موسی کاظم (ع) هیئات مزینان و بهمن آباد درگوشه ای اجتماع می کنند و دو نفر از مداحان به نمایندگی ازدیگر مداحان منطقه که معمولا تعزیه خوان بهمن آبادی درابتدا نوحه ای می خواند و پس از آن پیرغلام اهلبیت قربانعلی عسکری مزینانی ایها القوم حسینم و یا بحرالطویل دیگری را می خواند طبالها وسنج زنان هردو منطقه نیز متحد؛ شوروحال خاصی به مراسم می دهند. آنگاه حمید صدیقی ایفاگر نقش امام حسین (ع) دستورحرکت را صادر می کند درحقیقت این مکان تداعی کننده یکی ازمنازلی است که قافله کربلا درآنجا استراحت نموده اند و سپس به سمت نینوا حرکت می نمایند. خوب که نگاه می کنی همه ،حتی آنها که از دیگر شهرها آمده اند و میهمان هستند دراین مراسم شریکند و نقشی برعهده دارند. یکی نخل حمل می کند یکی شیرغران وساربان وگهواره علی اصغر را برمی دارد ودیگری بلندگو برداشته ونوحه می خوانذوجمعی طبل وسنج می زنند وآنان که وسیله ای ندارند سنگهارا از مسیر راه جمع می کنند که زیر پای عزاداران که بعضی از آنها پابرهنه هستند نرود.
تا چند سال پیش بسیاری از جوانان مزینانی وبهمن آبادی و سویزی طی مراسمی درمزار قمه برسر می زدند اما اکنون بنا به فرموده ی مراجع مبنی بر جایز نبودن این عمل آن هم به خاطر سوء استفاده ی غربیان! فقط کفن می پوشند وهمراه دیگر مردم حسین حسین می گویند وعزاداری می کنند
با حرکت نخل، عزاداران بهمن آبادی هیئت مزینان را بدرقه می نمایند وسینه زنان می گویند:
رفتید و خوش آمدید عزیزان اجرهمه با شاه شهیدان
ویا می گویند:
به سلامت بروید اهل عزا زعزای پسر شیرخدا
مزینانیها نیز درجواب پاسخ می دهند:
مادعا گفتیم ورفتیم ازسرصدق وصفا بعد ازاین جان شما جان شهید کربلا
نخل و کاروان تعزیه خوانها و علمداران با حسین حسین گویان عزاداران به سمت مزینان حرکت می کنند وپس از آن عزادارن سویز به سمت مزارروانه می شوند و تا مطمئن نشده اند که مزارخالی شده و مزینانیها از آنجا خارج شده اند آنها وارد مزار نمی شوند .و این به علت درگیری لفظی جوانان دو منطقه درسالهای دور بوده که از آن پس روسای هیئات تصمیم گرفتند به خاط آنکه دوباره مشکلی پیش نیاید باکمی تاخیر آنها به مزاربیایند البته ارتیاط مزینانیها با سویزیها همیشه حسنه بوده و نوجوانان سویزی درمدارس مزینان تحصیل می نمایند.دوتن از بهترین دوستان من داوود واصغر سویزی از این روستا بودند که درعملیات والفجر هشت به فیض شهادت نائل آمدند. داوود بچه یتیمی بود که پدرنداشت اما دردامان مادر ی مذهبی پرورش یافته بود وهنوزبه سن جوانی نرسیده بود راه سرخ شهادت را انتخاب کرد .به خاطر سن کمش او را ثبت نام نمی کردند اما به قول خودش چریک بازی درآورد وبالاخره به جبهه رسید وبا همسنگرش علی اصغر فتح الله در آبهای اروند شربت شهادت نوشید.. هنوز هم بسیاری از دوستان من که دردوران تحصیل با هم در یک مدرسه درس می خواندیم از همین روستاهای مجاور مزینان هستندکه هرچند به دلیل گردش ایام و مشغله کاری هرکدام به سویی کشانده شده ایم اما محرم که می رسد درعزای امام حسین (ع) دیدارها تازه می شود چون آنها هم مثل ما محرم را درزادگاهشان درک می نمایند.
نخل این بار باید از سمت شمالی مزینان حرکت کند تا خانه های تمامی مزینانیها از آن متبرک شود .کسی حق ندارد مسیر آن را تغییر دهد حتی اگر بخواهند راه را کوتاهتر نمایند چون این سنتی بوده که پدران آنها نیز برآن اعتقاد بوده اند .نقل است که در عاشورای یک سال شاید چهل پنجاه سال پیش نخل را از راهی دیگر به میدان قتلگاه بردند و در همان روز اتفاق بدی افتاد و یک نفر کشته می شود واین موضوع را مرتبط با آن می دانند و پس از آن بالایی ها هم قسم می شوند که دیگر نگذارند مسیر نخل تغییر کند.
چه این ماجرا راست باشد یا ساختگی به هر روی نخل باید از سمت جاده ی بهمن آباد و از مقابل خانه شریعتی وارد مزینان شود وآنگاه با طی مسافتی از کوچه سرچشمه که روزگارانی ارگ مزینان می نامیدند وچشمه ای آب خنک وزلال از زیرزمینش می جوشید ، می گذرد وبا عبور ازمیان این کوچه، نخل ازمبدأ تامقصد برگرداگرد مزینان چرخیده است و همه جا متبرک کرده است البته باز که دقت می کنی در این حرکت وچرخش نخل تفکری عمیق نهفته وبی ربط نیست اگر بگوییم در این یک روز تمامی واقعه کربلا یعنی از حرکت امام حسین (ع) که حج را نیمه تمام رها کرد وتا شهادتش وشام غریبانش همه دراین روز درمزینان باز سازی می شود. لحظه ی حرکت نخل ازمیدان امام حسین (ع) همان حج ناتمام است چون اکنون که می اندیشم می بینم که هیئات چندین بار برگرد نخل می چرخند وپس از آن به سمت مزار راه می افتند.
درمسیر ورود نخل به درخانه ها زنها با دود کردن اسپند به استقبال آن می روند و بعضی نیز باپخش نان وکیک وشیروچای از عزاداران پذیرایی می نمایند.
سرانجام هیئات عزاداری به میدان قتلگاه می رسند جایی که من اکنون ایستاده ام ونظاره گر جوانانی هستم که پس از قرار گرفتن نخل در جایگاه سربر آن می گذارند وگریه می کنندوپس ازآن مادران وخواهران و دیگربستگانشان به سراغشان می آیند وشانه های آنها را غرقه بوسه می نمایند.
میدان قتلگاه از مزینان جدا نیست و در حقیقت مکانی برای یک رویداد بزرگ در هر سال است جایی که برای پیر وجوان ، زن ومرد مزینانی وروستاهای همجوار از تقدسی خاص برخوردار است سرزمینی که در عاشورای حسینی (ع) جمعیتی هزاران نفری را شاهد است .
میدانی که تا هفت هشت سال پیش مدور و خاکی بود و مردم بر روی خاکها می نشستند و هنر تعزیه خوانی مرحوم محمد شمشیری درنقش شمر را تماشا می کردند دربیرون از لباس مخالف خوان مهربان وخندان ودر زمین عاشورا به راستی شمر بود و با آمدن او به میدان، ما که نوجوانان فهمیده ای بودیم ومی دانستیم ؛ این یک مراسم آئینی و یک نمایش است ازترس پشت سرپدرانمان مخفی می شدیم وبزرگترانمان اورا نفرین می کردند و پس از او عبدالله ، پسرش این نقش را برعهده گرفت و به راستی جانشینی خلف برای پدر بود وهمان شمری بود که ما ازاودرخردسالی ونوجوانی می ترسیدیم ودرکنار حبیب حسینعلی که نقش عمرابن سعد را از مندلی خان به ارث برده بود وعاشق تعزیه خوانی واجرای این نقشها بود وهمین امسال در کنار تربت اربابش حسین ابن علی (ع) به دیار باقی شتافت وبه رفیق قدیمیش عبدالله که دوسه سال پیش اونیز نقش شمر را به پسرش سپرد ه بود پیوست .و اکنون این میدان به همت فرزند حاج حسن ناطقی که حربن یزید ریاحی را درمیدان به حضارمعرفی می کرد وبه راستی تعزیه خوانی با سوادبود که یکی از دوستان هنرمند سبزواری اعتراف می کرد :”پس از سالها حضور بر روی سن تاتر آرزو دارم که مثل حاج حسن نسخه حر را بخوانم.” و چون حاج حسن نیز میدان را به فرزندانش سپرد و به میهمانی سالار شهیدان رفت آنها نیز اهتمام والایی دربرپایی عزای امام حسین (ع) دارند واین میدان را به شکل استادیومی چند طبقه ساخته اند تا مراسم روز عاشورا هرچه با شکوهتر برگزار شود.
درسویی دیگر درجایگاه مخالف خوانان نشانی ازحاج اصغر مرادعلی که چون نقش خولی را به خوبی اجرا می نمود مزینانیها اورا به همین نام می شناسند نیست واکنون فرزندش دست به کمان می برد . وافسوس که سردمدار لشکریان ودر حقیقت خادم لشکریان شاه رضا نیکدل نیز امسال دیگر در عاشورا نیست همچنان که خادمینی مانند محمد یوسفی ،قربانعلی زارعی سقایانی که درمیدان کوزه ای را با چادرشبی برکمرحمایل می کردند وبه لشکریان تشنه ای همانندعلی رضا اکبری وفرج الله اندیک آب می رساندند، ونه از کربلایی محمدسلمانی که صدای طبلش هنوز برایم خاطره ای فراموش ناشدنی است چون او و نیکوفر با شیپوری و طبلی ساده نوای جنگ می نواختند خبری است ونه در غروب عاشورا از ساربان پیر ومهربان وخادم نخل مرحوم عموحسین،و البته پسر بزرگش سعی می کند راه برادر کوچک و پدر پیرش را که مدتها شتربانی می کردند و یا از روستاهای مجاور چند نفر شتر می آوردند تا تعزیه با شکوه برگزار شود ادامه داشته باشد .
سالهاست محمد روس را که در عاشورا ی اول گاه غلام عابس بود و گاه قاسم و در عاشورای بچه ها نقش امام را به زیبایی می خواند نمی بینم .به راستی نمی دانم چه چیز در اوبود که مرحوم صدیقی با رها گفته بود که دوست دارد پس از او نقش امام را محمد روس بخواند ولی تقدیر برآن قرار گرفت که پس از رفتن استاد، شاگرد نیز در جبهه عاشورایی شهید بشود تا پس از او فرزند صدیقی همانند پدر این نقش را استادانه اجرا نماید تا یادگاری باشد در خانواده هنرمند صدیقی ها. و درتعزیه خوانی مزینان این گونه است که نقش ها از پدر به پسر برسد و این افتخار درآن خانواده حفظ شود.
درسوی موافق خوانان؛ دیگر نه از عباسعلی صدیقی امام حسین خوان خبری است و نه کربلایی عبدالله محمدی که ریشه اش کربلایی است واجداش در عراق می زیسته اند ، * تا آخرین لحظات زندگی اش از اجرای نقش ابوالفضل(ع) ثواب می برد و به راستی تعزیه خوان شایسته ای همانند حسین ملاحسنی بود که قامتش به نقش عابس نشان سرداری می داد و رجز خوانیش شهره تعزیه خوانان بود وهمچون محمد صدیقی که با صدای رسا ودلنشین نقش وهب را با برادرش ضیاء به اجرا می گذاشتند و چهچه و قلقله ی او درنقش حضرت علی اکبر (ع) نیز هر گز از خاطر ما پا به سن گذشته ها فراموش نمی شود ولی خاندان صدیقی همیشه وبرای تمامی سالها اعجوبه ای تعزیه خوان دارند که این نیز از برکات والطاف بی شائبه خداوندگار است که به این خانواده ارزانی شده است. اکنون پسران آنها به شایستگی یاد وخاطره ی پدرانشان را درصحنه عاشورا زنده نگه می دارند و هرگاه صدایشان درفضا می پیچد خدا بیامرزی برای پدرانشان می خرند وقدیمی ها حتما صلواتی برای شادی روح گذشتگانشان می فرستند همچنان که پس از مرحوم جعفری که مدتهاست نقش زینب(س) را به حسین مراد سپرده است و پسرانش و نوه هایش راه او را با اجرای نقش علی اکبر(ع) و فهرست گردانی ادامه می دهند .
میدان قتلگاه که قدمتی ده ها ساله را به یادگار دارد و چهاردهه اش را من شاهد بوده ام نشان تعصب و اعتقاد اسلاف من و مردمان عصرحاضر دیار من است که با هر شرایطی حتی اگر سنگ از آسمان ببارد باید تعزیه حسین (ع) را دراین میدان برپا دارند و بارها شاهد چنین اتفاقی بوده ام چه در سی سال پیش که برف سنگینی باریده بود ومردم نخل را برداشتند و چه در چند سال پیش که بسیاری از زنان و مردان کفشهای خود را در میان گل و لای رها کردند و به دنبال نخل دویدند تا تعزیه با شکوهتر از سالهای قبل و ماندنی تر برگزار شود.
و اما محرم و تعزیه خوانی تنها در این میدان خلاصه نمی شود و اینجا گوشه ای از باور عاشورایی ماست .
تعزیه با وارد شدن قافله امام حسین (ع) شروع می شود وبا دستور امام ، مردم عزادارمیدان را خالی می کنند و پس از آن معین البکا ءکه درحال حاضر محمد شریفی است ودرحقیقت کارگردان هنری این نمایش آئینی است ، میکروفون را به دست می گیرد و چند دقیقه ای صحبت می کند وتذکر لازم را به تعزیه خوان ومیهمان ومیزبان و دست اندرکاران می دهد سپس با ورود حر و لشکریانش تعزیه آغاز می شود .
تاغروب عاشورا تعزیه خوانها تعزیه حضرت ابوالفضل (ع)، علی اکبر ، قاسم ، شوذب وعابس ، وهب، درویش ، قیس ، عبدالله بن حسن و علی اصغر(ع) واگر وقت باشد همانند تابستان که روزهایش بلندتراست نقش فاطمه صغری (س) را اجرا می نمایند.
در زمان شهادت حضرت علی اکبر(ع) تمثال بیش از پنجاه شهید مزینانی توسط بستگانشان وبا همکاری پایگاه بسیج شهدای مزینان وارد میدان می شود تا ازشهدای کربلای ایران هم یادی شود .
درغروب عاشورا واقعه ی شهادت حضرت علی اصغر(ع) یکی از صحنه های ماندگار این تعزیه است .حتی ایفا گر نقش ابن سعد که مرحوم حبیب حسین علی آن را اجرا می کرد وامسال جایش خالی است؛گریه می کند ودستور تیربر حلقوم این شیرخواره می دهد.
پس ازنمایش موفق سریال مختارنامه، نوای لالایی تیتراژ پایانی آن درهنگام شهادت علی اصغر (ع) پخش می شود واین نیز به خاطر آشنایی وتخصص اجرا کنندگان این مراسم بزرگ است؛ همه ی میدان می گریند شبیه خوان وفهرست گردان وزن و ومرد وخرد وبزرگ همه گریه می کنند وپس از آن لحظه شهادت امام می رسد.
لحظه پایانی مجلس همه بی تابند .مأموران انتظامات هر کار می کنند نمی توانند جلوی ورود مردم به میدان را بگیرند گاهی این مراسم ناتمام می ماند چون کفنی که بر تن امام است توسط بعضی از جوانها پاره می شود وهرتکه اش به تبرک به دست کسی می افتد ویا آنکه خیمه ها را آتش می زنند وپارچه نیم سوخته ی آن نیز به همان ترتیب به دست مردم می افتد.
تعزیه تمام شده وغنی آبادیها با بدرقه مردم مزینان وبا خواندن همان اشعار رفتید وخوش آمدید عزیزان…. راهی روستای خود می شوند.
هنوز خستگی یک روز عزاداری ازتن مردم بیرون نرفته شام غریبان برگزار می شود و تو گویی این مردم اصلا در عاشورا آرام وقرار ندارند وخستگی را شرمنده ی این همه احساس نموده اند.
پس از مراسم نوحه خوانی که درهیئات برگزار می شود مراسم شام غریبان از هیئت علی اکبری (ع) آغاز می شود و زن و مرد درحالی که شمعی دردست دارند در تاریکی بازار حرکت می کنند
سوگواران حسینی به دودسته واکنون زنها نیز پشت سرمردان حرکت می کنند وآنها هم دسته ای دیگرتشکیل می دهند واشعار مناسب شام غریبان را می خوانند دسته ی اول به مکانی تاریک پناه می برند ومی خوانند:
خیمه ها می سوزد و شمع شب تار عزاست کربلا ماتم سراست کربلا ماتم سراست
دسته ی دوم نیز با پناه گرفتن درخرابه ویا گوشه ای تاریک برزمین می نشینند وجواب می دهند:
مجمع پیغمبران درکربلای پر بلاست کربلا ماتم سراست کربلا ماتم سراست
سپس آهنگ آن تغییر می کند وبا هر بیتی نام حسین (ع) به صورت همخوانی برده می شود
دسته ی اول :
یتیمی دردبی درمان یتیمی یتیمی خاری دوران یتیمی وای حسین جان
دسته ی دوم:
الهی طفل و بی بابا نباشد اگر باشد دراین دنیا نباشد وای حسین جان
دسته ی اول :
اگردست پدرمی بود به دستم چرا من درخرابه می نشستم وای حسین جان
دسته ی دوم :
اگر می بود و عباس عمویم نمی زد شمر دون سیلی به رویم وای حسین جان
دسته ی اول :
عجب مهمان نوازی کرده خولی تنورت داده جا منزل مبارک وای حسین جان
عکس : محسن مزینانی
همانگونه که وعده داده بودیم در آستانه فرا رسیدن ایام عزاداری سرور و سالار شهیدان حضرت حسین بن علی (ع) تصاویر به یاد ماندنی از مراسم عزاداری و تعزیه خوانی مزینان از سالهای گذشته و جاری منتشر نماییم که سری اول این تصاویر با شناخت مداحان ، تعزیه خوانان و سخنرانان مزینانی تقدیم می گردد و در آینده نیز این برنامه ادامه دارد.
شایان ذکر است این تصاویر ، عکسهای موجود در اختیار شاهدان کویر مزینان است و هیچ گونه اولویتی برای افراد در نظر گرفته نشده و این وب آمادگی دارد تا بادریافت عکسهای همشهریان مزینانی از این گونه مراسم و پیشکسوتان این عرصه با نام فرستندگان اثر منتشر نماید.
عکس / محسن مزینانی
پس از انتشار تعدادی از عکسهای عاشورا به روایت شاهدان کویرمزینان در ادامه این مطلب تصاویر دیگر سایتها و خبرگزاری ها و وبلاگها و عکسهای ارسالی شهروندان تقدیم می شود
ذکر این نکته لازم است که تصاویر عاشورا از نگاه دوربین شاهدان کویرمزینان همچنان ادامه دارد و به زودی منتشر می شود.
در ادامه عاشورای حسینی را به روایت مزینان سیتی ببینید...
فرزنددکترعلی شریعتی مزینانی هم در این روز به جمع عزاداران مزینانی پیوست
همزمان با هشتمین روز از ماه محرم الحرام همایش شیرخوارگان حسینی در هیئت شاهزاده علی اصغر(ع) در مزینان برگزارشد.
به گزارش شاهدان کویرمزینان؛ پیرو در خواست مزینانی های مقیم پایتخت در هشتمین روز از ایام سوگواری سرور و سالار شهیدان حضرت حسین بن علی (ع) و هفتاد و دو یار باوفایش همایش شیرخوارگان حسینی به همت هیئت ائمه بقیع (ع) مزینانی های مقیم تهران و هیئت شاهزاده علی اصغر(ع) مزینان برگزار شد.
در این همایش حجت الاسلام شیخ محمد مزینانی پس از برگزاری مراسم زیارت عاشورا پیرامون نحوه شهادت حضرت علی اصغر(ع) و فلسفه قیام امام حسین (ع) سخنرانی کرد.
این مراسم در روزچهارم محرم در سراسر کشور برگزار شد ولی بنا به درخواست شهروندان مزینانی مقیم تهران و دیگر شهرها که برای برپایی مراسم روز عاشورا به مزینان مراجعت می نمایند در روز هشتم محرم در مزینان برگزار گردید.
هیئت شاهزاده علی اصغر (ع) مدت ده سال است که بنا به وصیت مرحومه حاجیه ربابه مهدوی همسر حاج حسین تاج مزینانی در مزینان ساخته شده و با جذب نوجوانان و جوانان در برنامه ها و مراسم ولادت و شهادت ائمه ی اطهار علیهم السلام به ویژه درماه محرم و صفر فعالیت می نمایدو این همایش نیز به مدت سه سال است که با شکوه خاصی برگزار می گردد.
در ادامه مطلب تصاویر این مراسم سوگواری را ببینید...
نماهنگ تلویزیونی سوگ کویر ویژه مراسم روزعاشورا در مزینان برای پخش تلویزیونی از شبکه ی استانی خراسان رضوی آماده شد.
به گزارش شاهدان کویرمزینان ؛ این نماهنگ که تلفیقی از مراسم عزاداری و تعزیه خوانی عاشورا و مراسم کاروان اسرا در روز یازدهم ماه محرم الحرام در مزینان است به کارگردانی و تدوین کارگردان مستند ساز خراسان رضوی عباس رستگار مقدم و تهیه کنندگی علی مزینانی عسکری و سرمایه گذاری علی رضا صانعی مزینانی و با استفاده از آهنگ های استاد فریدون شهبازیان و تصویربرداری سید حسن ایزانلو و رضل عباس زاده به مدت 15 دقیقه برای پخش از سیمای جمهوری اسلامی و شبکه تلویزیونی استان خراسان رضوی آماده شده است. که بزودی از این شبکه پخش خواهد شد.
باز نشر بخشهای هشتم تا یازدهم مزینان از نگاهی دیگر پیرامون آداب عزاداری مزینانی ها درمحرم
محرم که فرا می رسد کمتر مزینانیی است که بر روی این کره ی خاکی زندگی کند و برای عزاداری سالار شهیدان به خصوص در روز عاشورا به زادگاه خویش بازنگردد! چه بسا مزینان زاده ای که درکشورهای دیگر مانند آمریکا و انگلیس و آلمان و کانادا زندگی می کنند اما چون محرم می رسد آنها نیز دلشان پرمی کشد و برای برپایی عزای امام حسین (ع) به مزینان سفر می نمایند تا پس از روزها درغربت زیستن، غم فراق را در وطن خویش نجوا نمایند. یکی از این مهاجرین عاشق که در کانادا زندگی می کرد مرحوم خواجوی بود که هر سال به مزینان می آمد و یک دهه ی کامل در تکیه ای *که با وقف منزل پدری خویش ساخته بود عزاداران را اطعام می داد . ولی افسوس که یک ماه پیش دار فانی را وداع گفت و بنا بر وصیتش فرزندانش او را در مزینان به خاک سپردند و امیدوارم آنها نیز را ه پدر را به نیکی ادامه دهند که درحقیقت چنین خواهد بود.
محرم درمزینان از ویژگی منحصر به فردی برخوردار است و شاید دربین تمامی روستاهای ایران چنین مراسمی کم نظیر باشد دلیل آن استقبال بی شمار هموطنانی است که در اطراف مزینان زندگی می کنند و تنها وصف تعزیه خوانی آن را شنیده اند و هرسال در صبح روز عاشورا خود را به مراسم می رسانند والبته مزینانیها هم درمهمانداری زبانزد هستند و برای عزاداران فرزندفاطمه (س) در هیئت حسینی و ابوالفضلی و تکیه بالا و بعضی در خانه های خود غذا تدارک می بینند . حضور مزینانی های مقیم درشهرها ویا کشورهای دیگر از جمله ی این کم نظیری مراسم عزاداری محرم مزینان است که در چنین موسمی چه در گرمای سوزان و یا سرمای شدید کویر رنج سفر را به جان می خرند و به زادگاهشان می آیند تا محرم را درک نمایند و حقیقت نیز همین است ما که سالهاست به اقتضای شغلی درتهران زندگی می کنیم امکان ندارد که عاشورا را در این شهر بمانیم و اگر خدای نکرده به هر دلیل چنین اتفاقی بیفتد مانند مأموریت خاصی که در سال هفتاد ودو برایم رخ داد و نتوانستم عاشورای آن سال را درمزینان باشم و هنوز پس ازگذشت دو دهه حسرتش بردلم مانده ، از آن پس همیشه درعاشورا هر چند مراسمی است تکراری ولی برایم تازگی خاصی دارد شرکت می کنم. و معترفم که تا وقتی به مزینان نیایم محرم را حس نمی کنم.
همراه با نخل چوبی آن سالها و آهنین کنونی به میدان قتلگاه می رسم . میدان قتلگاه از مزینان جدا نیست و در حقیقت مکانی برای یک رویداد بزرگ در هر سال است جایی که برای پیر و جوان ، زن و مرد مزینانی و روستاهای همجوار از تقدسی خاص برخوردار است سرزمینی که در عاشورای حسینی (ع) جمعیتی هزاران نفری را شاهد است .
میدانی که تا هفت هشت سال پیش مدور و خاکی بود و مردم بر روی خاکها می نشستند وهنر تعزیه خوانی مرحوم محمد شمشیری درنقش شمر را تماشا می کردند دربیرون از لباس مخالف خوان مهربان وخندان ودر زمین عاشورا به راستی شمر بود وبا آمدن او به میدان، ما که نوجوانان فهمیده ای بودیم ومی دانستیم ؛ این یک مراسم آئینی ویک نمایش است ازترس پشت سرپدرانمان مخفی می شدیم وبزرگترانمان اورا نفرین می کردند وپس ازاو عبدالله ، پسرش این نقش را برعهده گرفت و به راستی جانشینی خلف برای پدر بود وهمان شمری بود که ما ازاودرخردسالی ونوجوانی می ترسیدیم ودرکنار حبیب حسینعلی که نقش عمرابن سعد را از مندلی خان به ارث برده بود وعاشق تعزیه خوانی واجرای این نقشها بود وهمین امسال در کنار تربت اربابش حسین ابن علی (ع) به دیار باقی شتافت وبه رفیق قدیمیش عبدالله که دوسه سال پیش اونیز نقش شمر را به پسرش سپرد ه بود پیوست .واکنون این میدان به همت فرزند حاج حسن ناطقی که حربن یزید ریاحی را درمیدان به حضارمعرفی می کرد وبه راستی تعزیه خوانی با سوادبود که یکی از دوستان هنرمند سبزواری اعتراف می کرد :"پس از سالها حضور بر روی سن تاتر آرزودارم که مثل حاج حسن نسخه حر را بخوانم." وچون حاج حسن نیز میدان را به فرزندانش سپرد و به میهمانی سالار شهیدان رفت آنها نیز اهتمام والایی دربرپایی عزای امام حسین (ع) دارند واین میدان را به شکل استادیومی چند طبقه ساخته اند تا مراسم روز عاشورا هرچه با شکوهتر برگزار شود.
درادامه مطلب با آداب و رسوم مزینانی ها در محرم بیشتر آشنا شوید...
با آغاز ماه محرم و همزمان با ایام سوگواری حضرت سید الشهدا (ع) و یاران باوفایش مجالس عزاداری در هیئات و تکایای مزینان با حضور عزاداران حسینی (ع)ساکن در مزینان و تهران برگزار می شود .
به گزارش شاهدان کویرمزینان ؛ دیار مزینان با شروع ماه عزای سرور و سالار شهیدان هم صدا با سراسر دنیا غرق در ماتم و سوگ شده است و عاشقان ابا عبدالله الحسین (ع) که بنا به دلایل کاری به دیگر شهرها به ویژه تهران و مشهد مقدس هجرت نموده اند در دهه ی اول محرم برای برپایی مراسم عزاداری راهی زادگاه خود مزینان شده و در هیئاتی که سالهاست نامشان در طومار عزاداران آن ثبت شده است حضور می یابند.
هیئت متحده حسینی (ع) که در ابتدای بازار مزینان قرار گرفته پذیرای سینه زنان حسینی (ع) است و در هیئت علی اکبری (ع) نیز که در همسایگی این هیئت قرار گرفته جوانان بسیاری با نوحه خوانی و مرثیه سرایی ذاکرین اهلبیت (علیهم السلام) زنجیر می زنند و در انتهای بازار مزینان هیئت قمر بنی هاشم حضرت ابوالفضل (ع) مرکز عزاداری ساکنین بخش جنوبی مزینان است .
مدتی است هیئت شاهزاده حضرت علی اصغر (ع) نیز محل تجمع نوجوانان و جوانان شده و توانسته است عاشقان بی شماری را با برگزاری برنامه های فرهنگی مذهبی تازه جذب نماید و اکنون این هیئت یکی از هیئات اصلی مزینان محسوب می شود و امسال نیز برنامه شیر خوارگان حسینی با در خواست عزاداران ساکن در تهران در روز هشتم محرم بر گزار می گردد.
طبق یک رسم دیرینه تمامی این هیئات به میهمانی همدیگر می روند تا ضمن اعلام اتحاد و تجدید میثاق برادری در کنار همدیگر به عزاداری فرزند فاطمه (س) و هفتاد و دو یار باوفایش بپردازند. امسال نیز در شب چهارم محرم هیئت ابوالفضلی (ع) پیشگام این حرکت معنوی شده است و دسته های عزاداری آن با حضور در هیئت حسینی (ع) از نوحه خوانی و ذکر مصیبت مداحان هردو هیئت بهره مند شدند.
در ادامه از دیدن عکسهای حضور عزاداران هیئت ابوالفضلی و حسینی (ع) بهره مند شوید...