خبرگزاری شبستان، گروه فرهنگی-الهام عطائی: اگرچه فرهنگ همواره و در همه دوره ها عامل موثر و قدرتمندی درعرصه بین الملل بوده است، اما میزان این قدرتمندی و تاثیرگذاری امروز به قدری است که تعیین کننده روابط میان کشورها است و امروز شرایط کشور به گونه ای است که قدرت های بزرگ با ابزارهائی که در اختیار دارند همه تلاششان را برای انزوای ایران و معرفی چهره ای  دروغین از ایران در سطح جهانی  به کار بسته اند. در چنین شرایطی اگر خودمان برای شناساندن خودمان به دنیا تلاش نکنیم دنیا هم همان تصویری از ایران را خواهد دید که قدرت ها برایش تلاش کرده اند. احسان خزاعی که اولین رایزن فرهنگی ایران در کشور گرجستان بوده است و این روزها مسئولیت مدیریت یکی از معاونت های مهم سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی را برعهده دارد معتقد است این روزها رسانه ها هستند که هدایت افکار مردم و جوامع را در دست گرفته اند، در ادامه گفت و گوی شبستان با او را می خوانید. بهانه این گفت وگو تشکیل اولین انجمن رسمی دوستی ایران و گرجستان بود. انجمنی که قرار است مرزهای فرهنگی و فکری بین دو کشور را از بین ببرد و بی واسطه به معرفی ایران بپردازد.

 *راه اندازی انجمن های دوستی بین دو کشور چه ثمراتی خواهد داشت؟

 انجمن های دوستی می توانند به نوعی پل ارتباطی باشند تا به صورت رسمی برخی فعالیت های فرهنگی و حمایت از فعالیت ها را از طریق انجمن پیگیری و حمایت کنیم. در واقع هدف اصلی از تشکیل این انجمن ها این موضوع بوده است.

 معمولا افرادی که بعد از پایان فعالیت به عنوان سفیر یا رایزن فرهنگی به کشور بازمی گردند به این سمت می روند که اینطور انجمن ها را تشکیل بدهند  و حمایت کنند. من هم بعد از اینکه از گرجستان بازگشتم جلسه ای نیست که در تهران یا در اصفهان تشکیل شود و من دعوت نشوم. در این جلسات به بررسی مسائل و راه های تحکیم روابط با این کشور می پردازیم.

 *دید گرجی ها نسبت به ایرانی ها چطور است؟

 ما با گرجستان به لحاظ مسافتی فاصله کم زمینی داریم، بارها با ماشین خودم از تفلیس به تهران آمده ام، ما پایتخت تا پایتخت 1400 کیلومتر فاصله داریم. با وجود این نزدیکی شناخت کمی از یکدیگر داریم و دلایلش هم عوامل مختلفی است. شاید یکی از دلایلش این باشد که اخباری که ما از گرجستان داریم اخباری است که از رسانه های روس به دست ما می رسد. روس ها و گرجی ها هم ارتباط خوبی با یکدیگر ندارند و بنابراین اخبار خوبی از آنها به ما نمی رسانند، اخباری هم که از ما به آنها می رسد اخباری است که از رسانه های غربی به آنها می رسد، اخباری که منجر به ترس از ایران یا همان  ایران هراسی می شود.

 *یعنی روابط فرهنگی با کشورها براساس اخبار شکل می گیرد؟

بر اساس اخبار نیست اما عموم مردم آنها که سیاسی نیستند و از پشت پرده های سیاست خبر ندارند استنادشان به همین اخبار است. در حقیقت رسانه ها امروز تفکر مردم را شکل می دهند و آنها را به هر سمت وسوئی می خواهند می برد. ما می خواهیم از طریق این انجمن این ارتباط را مستقیم تر کنیم و حواشی را از بین ببریم.

 *پس اولین ثمره راه اندازی این انجمن تغییر دیدگاه نسبت به ایران خواهد بود؟

بله. در واقع ما در ایران و گرجستان زمینه های خوبی برای افزایش ارتباطات خود داریم.گرجستان بخشی از جماهیرشوروری سابق است بعد از فروپاشی شوروی جمهوری اسلامی ایران از اولین کشورهائی بود که گرجستان را به رسمیت شناخت و به دولت گرجستان و مردمشان کمک کرد. در زمانی که دولت روسیه حتی گاز گرجستان را قطع کرد ایران به آنها گاز داد و آنها را نجات داد. این موارد در حافظه تاریخی مردم گرجستان ثبت شده است. در حال حاضر هم ارتباطات اقتصادی بین این دو کشور برقرار است. اینقدر این روابط به سطح بالا رسید که بین دو کشور لغو روادید صورت گرفت. بین شهرهای مختلف دو کشور قرارداد خواهر خواندگی برقرار است. در دانشگاه گیلان اتاق گرجی شناسی داریم. در صداوسیما رادیوی گرجی داشتیم. تعداد زیادی از گرجستانی ها در فریدون شهر اصفهان زندگی می کنند و جالب است که از سال ها پیش زبان خود را هنوز حفظ کرده اند. زبان این افراد زبان گرجی قدیم است و اگر به کشور خود بازگردند از نوع حرف زدنشان مشخص می شود که مدت ها در کشور خود نبوده اند.

 *از زبان مردم این کشور گفتید، آیا شما به زبان گرجی مسلط هستید؟می خواهم بدانم آیا تسلط به زبان کشوری که به عنوان رایزن فرهنگی به آن می روید جزو قوانین است؟

 زبانی که برای اعزام سفرا یا رایزنان فرهنگی مورد نیاز است زبان انگلیسی است. اگر کسی زبان محلی کشور مورد نظر را هم بداند مزیت محسوب می شود. ما کمتر کسی را داریم که به زبان محلی کشور مسلط باشد. در زمان حضورم در این کشور تا حدود بیست درصد به زبان این کشور مسلط شدم. بعد از اصلاحات آموزشی در این کشور زبانشان از روسی به انگلیسی تغییر پیدا کرد. در واقع نسل جدید این کشور انگلیسی می دانند و روسی نمی دانند و نسل قدیم همه  زبان روسی و گرجی می دانند.

    *حساسیتی روی تغییر زبان نداشتند؟

گرجستانی ها روی زبان تعصب ویژه ای دارند، همانطورکه می دانید یکی از شاخصه های اصلی فرهنگی زبان، دین و رسم الخط است. اینها در حقیقت این چند شاخصه را از قدیم تا به امروز حفظ کرده اند. زبان گرجی، در زمانی که جزو اتحاد جماهیرشوروی بودند با وجود اینکه باید به زبان رسمی یعنی روسی سخن می گفتند زبان خود را حفظ کردند. مردم برای این موضوع تظاهرات می کنند و اجازه نمی دهند مجلس این قانون را تصویب کند که زبان آنها به زبان روسی تغییر پیدا کند. این روز را در تاریخ به نام  روز زبان مادری نامیده اند. هر سال در این روز برنامه های ویژه ای دارند.

 *گرجستان جمعیتی کمی هم دارد،‌با این حال زبان مادری خود را حفظ کرده اند؟

بله. در حال حاضر زیر 5 میلیون نفر جمعیت دارد. از این تعداد 3 میلیون نفر شاید به زبان گرجی مسلط هستند. به هر حال از نظر تعصب، تعصب خاصی به زبان دارند و آن را به هر شکل بوده حفظ کرده اند.

 *ظاهرا انجمن دوستی ایران و گرجستان پیش از این هم وجود داشته است، روال کار انجمن ها با یکدیگر فرق دارد یا اینکه رسمی نیستند؟

وقتی انجمن دوستی شکل می گیرد یک بخشی از آن هست که بین پارلمان های کشورها شکل می گیرد، در حال حاضرما انجمن پارلمانی بین دو کشور را داریم. اما این شکل از انجمن های دوستی که مصطلح و رایج است و در حقیقت بین کشورها به صورت رسمی شکل می گیرد نخستین بار است که تشکیل می شود.در حال حاضر اساسنامه آن به تصویب رسیده است . این روزها مشغول کارهای ثبتش هستیم. امیدواریم اقدام مشابه در گرجستان هم شکل بگیرد، چون روابط فرهنگی دوسویه است و در این صورت است که موثر خواهد بود. جا دارد یادی بکنیم از دکتر جمشید گیوناشویلی اولین سفیر کشور گرجستان در ایران که او انجمنی در این زمینه داشت که البته انجمنی انفرادی بود که بعد از درگذشت او رو به فراموشی رفت.

 * تصور می کنید علاقه و اشتیاق به دانستن درباره ایران در میان گرجستانی ها  وجود دارد؟

بله. مشتاقان زیادی در این زمینه وجود دارند، همین حالا کرسی های ایران شناسی در دانشگاه های تفلیس و شهرهای دیگر وجود دارند. بیش از 10 اتاق ایران در این کشور داریم که در حوزه کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز رتبه اول را در این زمینه دارند. ایران شناسی در گرجستان جایگاه ویژه ای دارد و این به دلیل تلاش های ادیبان گرجستانی است؛ شاهنامه فردوسی در این کشور ترجمه های گوناگونی دارد. گرجستانی ها به ادبیات ایران بسیار علاقمند هستند و این علاقه به قدری است که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران چهار جایزه جهانی کتاب سال به پژوهشگران گرجی اهدا شده است.
 
  بعد از فوت امام خمینی(ره) اولین کسانی که اشعار ایشان را ترجمه کردند گرجستانی ها بودند و به قدری استادانه ترجمه می کردند که گاهی به نظر می رسید اصل شعرها به گرجی بوده است.در حوزه ادبیات ما ادبیات کلاسیک و امروزی ما واقعا کار کرده اند. در نمایشگاه های کتاب ما حضور پررنگی دارند. ایران شناسان بسیاری در گرجستان از نسل قدیم و جدید داریم.شاید انقدری که ایران شناس در گرجستان داریم گرجی شناس در ایران نداریم و این همیشه مورد انتظار طرف گرجی است. ایران شناسی در گذشته شاخه های مختلفی در گرجستان داشته و به نوعی همه حوزه های علوم انسانی ایران در این کشور مورد بررسی قرار گرفته است.

 به جمع شاهدان کویرمزینان در تلگرام بپیوندید: https://t.me/shahedanemazinan