​

​

🖌نویسنده؛ علی مزینانی عسکری

✍️خاندان بزرگ جعفری، ناطقی ، صدیقی، محمدی ، شمشیری، ملاحسن ، حاجی، بشیری ، خواجوی، عسکری، نجار و... سالهاست که تعزیه خوان مزینان هستند و هریک نقشی را که پدران شان اجرا می کردند به میراث برده اند و شاید یکی از دلایل ماندگاری نسخه ها و نقش ها همین ارثی بودن باشد مسئله ای که گاه موجب دلخوری بعضی از کسانی است که می توانند آن را بهتر ایفا کنند اما به دلیل موروثی بودن آن از اجرا محروم می شوند . در کنار این اسامی باید نام چند تعزیه خوان دیگر را اضافه کرد که بعد از آن ها دیگر کسی از فرزندان شان در این عرصه ورود نکردند مانند ؛ خانواده فخاری ، شاکری ، طالبی ، خضایی فر، معمار ، ولیعهد و...

​

موروثی بودن این مراسم بزرگ تنها در نقش ها خلاصه نمی شود بلکه همه ی کسانی که به نوعی در خدمات رسانی کمک می نمایند نیز وظیفه ی خود را به فرزندان و بستگانشان هدیه می کنند مانند ؛ خادمان نخل ، نعش برداران و حمل کنندگان علم و کتل و عماری، صوت، جامه داران و تدارکات صحنه ای ، تعزیه گردانان و کارگردانان، طبالان و سنج زنان ،سقایان، نوحه خوانان و حتی میانداران و زوار ...
جالب است که حتی نحوه ی دویدن و همراهی در آیین نخل گردانی هم سنتی است که فرزند زاده با هر مقام و مسئولیتی که دارد از اجداد خود آموخته و می بینی گاه افرادی در جلوی نخل می دوند تا موانع را از سر راه سوگواران حسینی بردارند...

در روز عاشورا هیچ خانواده ای متحمل هزینه ی سنگین نمی شود یک اتحاد و همدلی و همزبانی خاصی در مزینانی ها به وجود می آید که به مدد و عنایت خاصه ی اهل بیت علیهم السلام تمامی مخارج آن تأمین می گردد، آماده سازی نخل و امکانات تعزیه همه به صورت خودجوش و توسط دوستداران آل الله فراهم می شود. زنان پارچه های نذری خود را که سال هاست در صندوقخانه ی منزل خود نگهداری کرده اند و تنها برای تزئین نخل از آن استفاده می کنند در روز تاسوعا به متصدیان که به درب خانه ها مراجعه می کنند تحویل می دهند و روز پس از عاشورا به همان نحو دریافت می نمایند و تا سال بعد همچنان از آن مراقبت می کنند.
این هم سنتی است که به تیمن در خانه مزینانی ها ماندگار شده و نگهداری از پارچه ها را برکت و سلامت اهل خانه می دانند وگرنه به قول یکی از خادمان و متصدیان نخل خودشان می توانند به راحتی و پارچه های بهتر تهیه کنند.

تا چند سال پیش سنت عَلَم گردش در روز تاسوعا انجام می شد و عده ای با یک بیرق به درب منازل مراجعه می کردند و با خواندن چند دعا حضور خویش را اعلام می کردند و اهل خانه نذورات خود را برای هیئات و عاشورا تحویل آنها می دادند.

شب عاشورا عده ای از زنان در منزل یکی از مزینانی ها جمع می شوند و با ذکر صلوات و گاه مصیبت خوانی شمایل علی اصغر(ع) و عماری ها *را آماده می کنند...

👈ذکر این نکته لازم و ضروری است که همه ی این ها آموخته اند که وارثان به حق این میراث ماندگار و در یک کلام خادم امام شهیدان باشند...

*عِماری ؛ به نشانه ی کجاوه است که در ایران قدیم و پس از مرگ سیاوش ایرانی ها در سوگ او آن را بردوش می گرفتند و این جریان در تعزیه ی مزینان به نشانه ی کجاوه ی حرم آل الله بر روی سر مردان قرار می گیرد.

​

✍️خادمان (خاندان حسن عباس، غلامی، خانه خودی، طالبی ...) تا نیمه های شب و با کمک مردم نخل را تزئین و آماده می کنند و صبح روز عاشورا عده ای از حاملان نخل در حالی که محروما و مظلوما می گویند به مکان استقرار آن -یخدان -می روند و پس از ذکر دعا و نوحه ای مختصر نخل را بر دوش می گیرند و در میدان امام حسین (ع) مستقر می کنند.

🔹یکی از با شکوهترین لحظه های دیدنی و سوزناک این صبح غم انگیز بعد از رسیدن کاروان و هیئات عزاداری و چرخیدن چندباره زنجیر زنان و شبیه خوانان برگرد آن که همانا تداعی کننده کعبه و طواف حج ابراهیمی می باشد؛ زمان بلندکردن نخل و حرکت آن به سمت مزار امام زادگان بهمن آباد است که همراه با نوای یا حسین یا حسین جمعیت این آیین عظیم و سنتی آغاز می شود.

🚩علمداران نیز که هر علم سه چهار نفر همراه دارد و برخی از آن ها فامیل و یا دوست هستند خود علم شان را آماده می کنند و روز عاشورا با اتحاد و همدلی و همراهی خاصی همدیگر را یاری می رسانند.

⚔️تعزیه خوانان، یا خود لباس و وسایل را فراهم می نمایند و یا از خانواده صدیقی که امانتدار وسایل تعزیه هستند تحویل می گیرند و پس از ایفای نقش دوباره به آن ها بر می گردانند.

🐎شترداران و اسب داران نیز در این مراسم نقش خاصی دارند فرزندان مرحوم حاج حسین حسن عباس که متصدیان نخل بوده و هستند در آوردن شتر برای مراسم عاشورا پیشتاز هستند و بعضی خانواده ها به خصوص کسانی که در تعزیه خوانی نقشی ایفا می نمایند در طول سال اسب های خود را تیمار می کنند و در روز عاشورا پیشگام برای رساندن اسب به تعزیه خوانان هستند. اعتقاد و تعصب یک مزینانی در عاشورای حسینی به حدی است که هر وظیفه ای را بر دوش دارد باید سال بعد هم آن را انجام دهد نمونه اش در دو سه سال گذشته و قبل از محرم اتفاق افتاد و فردی که چندان از استطاعت مالی خاصی برخوردار نیست و اسبش براثر بیماری مُرد بلافاصله پولی تهیه کرد و اسبی دیگر خریداری کرد تا در روز عاشورا سهمی داشته باشد.

🎯لشکر نیز خود لباس هایشان را فراهم می کنند اما نیزه ها در منزل نیکدل نگهداری می شود و در روز تاسوعا از این خانواده تحویل می گیرند؛ مرحوم شاه رضا یکی از فعالان این عرصه بود که جمع و جور کردن لشکریان را نیز بر عهده داشت و اکنون نوه های او این نقش را ایفا می کنند.

🔸زوار گروهی از مزینانی ها هستند که در روز عاشورا چوب و توبره همراه دارند و با حسین حسین گویان و چاووش خوانی عزاداران را همراهی می نمایند، آن ها نیز وسایل خود را فراهم می کنند. شکل و شمایل این افراد چنان است و البته خود را به چنین وضعی در می آورند که هرکس آنها را می بیند فکر می کند عده ای از افراد فقیر هستند ولی وقتی جمع آنها را دنبال می کنی می بینی اغلب از سرمایه داران پایتخت نشین و انسان های فرهیخته و باسواد و متخصص مزینانی می باشند که عاشقانه این کسوت را پذیرفته اند.

🎺صوت و نوازندگی ترومپت و نی و طبل نیز توسط مشتاقان خدمت به عزاداری سیدالشهدا (ع) آماده می شود که این کار هم به نوعی موروثی شده و فرزندان آن ها راه پدران خود را ادامه می دهند. حاج احمد زنده دل و مهندس محمدرضا محمدی و علی اصغر و علی رضا مزینانی(مهندس) چهار یار عاشورایی هستند که چند سالی است با تنظیم دستگاه صوت و انتخاب موسیقی های عاشورایی نظم خاصی به این محفل داده اند ضمن اینکه نباید از همت و نقش خانواده دیمه که سال هاست در این مجلس به این گروه کمک می کنند به راحتی گذشت ؛ همچنین خانواده نیکوفر، معلمی ، سلمانی و محمد حسین حاجی که در نواختن طبل و شیپور و نی ید طولایی دارند.

👤معین البکاء یا کارگردان مراسم عاشورای مزینان که نظم و هماهنگی بین تعزیه خوانان را برعهده دارد نقش اصلی را در میدان ایفا می کند علاوه بر دستور شروع و خاتمه ی مراسم با فهرستی که در دست دارد به تعزیه خوان می گوید از کدام بند بخواند . افتخار این نقش نیز در بین خانواده های خواجوی ، فصیحی،جعفری،شریفی سینه به سینه گشته و اکنون عبدالحسین محمدی و احسان اله هدایتی نیز در طول برگزاری مراسم کارگردان را یاری می کنند.

به جمع شاهدان کویرمزینان در تلگرام بپیوندید: https://t.me/shahedanemazinan

#️⃣شاهدان کویرمزینان در #آپارات https://www.aparat.com/shahedmazinan

​