​🔆پژوهشی درباره ی هنر و هنرمندان کهن دیار مزینان

🖌نویسنده و محقق؛ علی مزینانی عسکری

✍️گفتیم که مزینانی ها در بداهه گویی و خلاقیت نمایشی به ویژه طنز پردازی استاد هستند و این استعداد در نزد اغلب خانواده ها دیده می شود و اگر در جمع دوستانه ی آن ها قرار بگیری با الفاظ و یا کنایه های جالبی که به کار می برند و صدای قهقهه اشان پی به این طنازی خواهی برد.

🔹بازی های محلی و بومی دیار مزینان نیز بیشتر برپایه ی نمایش شکل گرفته و اگر به عمق داستان این بازی ها مانند اسولولو، هرنگ هرنگ، کلاه بردار، همچین همچین، قیم قیم بزی، کلوخ دپا، تپّو لبیک و... دقت شود همگی برآمده از نوعی اعتراض به فرهنگ و ظلمی است که خوانین و یا اربابان آن زمان و عمال حکومت به مردم داشته اند آن ها در حقیقت نمایشی از این جریان را در میان خود تکرار می کنند نه فقط یک بازی معمولی!

🔹راندن طاغی ها و یاغیان در هرنگ هرنگ، شلاق خوردن کشاورزان و کارگران در همچین همچین، زرنگی بعضی افراد در تپو لبیک همه نماد حرکتی است که در دوره های قبل و در این بازی ها نمود پیدا می کند.

🔹یکی دیگر از عناصر و شیوه های نمایشی که در این منطقه نیز رواج داشته رقص و آن هم از نوع محلی آن است مانند-چوب بازی خاص مردان و رقص واگفته بیشتر در بین زنها -که هردو نماد و سمبل شجاعت و جنگجویی مردمی است که به مقابله ی با سیاهی بر می خیزند برخی منشأ و مبدأ آن را محدود به قیام سربداران می کنند و بعضی نیز آن را نمایشی آیینی پیش از اسلام و دارای قدمتی چندین هزار ساله می دانند.

🔆رقص چوب در مزینان بیشتر در مجالس عروسی و به صورت دونفره و گاهی که شور بیشتر می یافت گروهی انجام می شد ولی در بعضی روستاها و شهرهای دیگر و خاصه اعراب با شمشیر به آن می پرداخته اند .

​🔹و اما یکی دیگر از این رقص ها که به طور کامل آن را باید نمایشی دارای سناریوی خاص دانست اسب چوبی بود که تا اواسط دهه ی شصت توسط هنرمندان مزینانی اجرا می شد هنری که مرحوم عباس عبداله؛ سلمانی خوش بیان و خوش ذوق مزینانی آن را از زنده یاد حسین حاج قربان آموخته بود و در مجالس عروسی اجرا می کرد و بعدها عبدالحسین نیکوفر هم با او همراه شد و در مقابلش به رقص چوب می پرداخت.

🔹در این نمایش هنرمند اسب سوار با حرکاتی موزون به رقص می پردازد و بیشتر حرکات او پیکار با شمشیر است و در حقیقت مردم به ویژه کویریان که در معرض حملات دشمن به خصوص راهزنان قرار می گرفتند سعی می کردند با این نمایش مبارزه را به فرزندان خود بیاموزند و هنرمند این نمایش که سوار بر سازه ی چوبی بود و خود آن را کنترل می کرد با یورش به سمت داماد که با ساقدوشان خود تازه از حمام برگشته سعی می کند او را از پای در آورد و عروس را با خود ببرد اما همراهان با چوبی که نماد شمشیر است با او به مبارزه پرداخته و این اجازه را به آن اهریمن نمی دهند.

🔆 زنده یاد استاد عباس مزینانی فرزند عبداله که متولد ۱۳۱۳ در مزینان است و اغلب همشهریان ساکن و مهاجر او را می شناسند چون در تمامی مجالس شادی و سوگواری آن ها حضور داشت و تا چند سال پیش جوانان با راهنمایی و ساقدوشی او به حجله می رفتند و حتی در حمام وظیفه ی آرایش و لباس پوشیدن داماد را برعهده داشت با افسوسی که هنرش  دیگر به فراموشی سپرده شده است نقل می کرد: «بعد از مرحوم حسین حاج قربان من تنها فردی بودم که بازی را انجام می دادم و کسی دیگر در منطقه آن را بلد نبود.الآن هم اگر کسی بخواهد این راه را ادامه بدهد حاضرم در ساختن اسب کمکش کنم...»

🔺نقل است که کشتن داماد و دزدیدن عروس در زمان حمله ی مغول به ایران رواج داشته و این تقابل و مبارزه سمبل همان حرکت ناپسند است . اما روایت دیگر هم مربوط به قرن ها پیش و شاید هزاران سال قبل باشد که دزدان با حمله به خرمن محصولات گندم و جو سعی می کردند آن ها را غارت کنند و کشاورزان فردی و یا گروهی به مقابله با آن ها می پرداختند و دزدان را مغلوب و یا می تاراندند.‌‌

👈 حالا شما بگویید « جَنگ جنگه خُریس پیکَّه» یعنی چه ؟! ...

​

به جمع شاهدان کویرمزینان در تلگرام بپیوندید: https://t.me/shahedanemazinan

شاهدان کویرمزینان در #آپارات https://www.aparat.com/shahedmazinan

​