نویسنده: علی مزینانی

 

دین مبین اسلام بر پایه یک سلسله قواعد و قوانین اخلاقی و عملی استوار است که تمامی آنها ریشه در قرآن کریم دارد. قانون نامه ای که تاکنون و تا پایان دنیا نه کسی همانندش را آورده و نه توان خلقش را دارد؛ کتابی که به فرموده خداوند هستی هدایت گری تواناست و هر ره گم کرده ای که به دستورات و فرامینش عمل کند از ظلمت رهایی می‌یابد و رستگار می‌شود:

«ان هذا القرآن یهدی للتی هی اقوم»

«همانا این قرآن، خلق را به استوارترین طریقه هدایت می‌کند.» (سوره مبارکه اسرا- آیه9)

«کتاب انزلنا الیک التخرج من الظلمات الی النور»

«قرآن وسیله ای است تا مردم از ظلمت به نور هدایت شوند.» (ابراهیم- آیه1)

 

خدای رحمان قرآن را برای ترسیم برنامه خیر و سعادت و کمال زندگی بشر به سوی بهترین آیین جهان یعنی اسلام فرستاد تا به تعبیر مولای متقیان علی(ع) محبت را به انسانها هدیه کند:

«خداوند آن را برای خود برگزید و با دیده عنایت پروراند، بهترین آفریدگان خود را مخصوص ابلاغ آن قرار داد، تا این دین سراسر محبت را برای برای انسانها به ارمغان بیاورد.» (نهج البلاغه خطبه 198)

 

در آغاز رسالت پیامبر اعظم(ص)، کفار قریش سعی می‌کردند تا نوای آسمانی حضرت محمد(ص) را کسی نشنود و افراد غریبی را که به مکه وارد می‌شدند توصیه می‌کردند که پنبه در گوش کنند تا مبادا صوت قرآن آنها را متحول سازد ولی هربار که آیه‌های نورانی بر لسان دلربای پیامبر(ص) جاری می‌شد چنان جذبه‌ای داشت که این غریبان، مشتاق به شنیدن آن می‌شدند و برای همیشه از بت و بت پرستی روی گردان می‌شدند و به شهر و دیار خود می‌رفتند و قوم و خویشان را از دین نجات بخش جدید آگاه می‌ساختند و آنان نیز به رستگاری رهنمون می‌شدند.

مشرکین مکه وقتی این اوضاع را دیدند که کسی را یارای ایستادن دربرابر کلام خدا نیست و سخنان محمد(ص) نفوذ خاصی بر روی مردم آشنا و غریبه دارد و یکی پس از دیگری به او می‌پیوندند، به ستوه آمدند و به سراغ یکی از بزرگانشان به نام عتبه که در فصاحت استاد بود رفتند و او را به نزد پیامبر(ص) فرستادند تا راهی برای خاموش کردن و مبارزه با او پیدا کنند. چند نفر خواستند وی را همراهی کنند تا مبادا او نیز تسلیم شود ولی عتبه گفت: خودم تنها می‌روم تا ببینم چه باید کرد؟ وقتی خدمت پیامبر(ص) رسید، گفت: ای محمد(ص) از این اشعارت برایم بخوان. رسول خدا فرمود: من اهل شعر نیستم. او گفت: سخنت را بخوان. حضرت فرمود: سخن من نیست سخن رب العالمین است. عتبه گفت: بسیار خوب همین را برای من بخوان.

خواننده‌ای که پیغمبر(ص) باشد دیگر عاقبت آن معلوم است. عتبه با آن دیدگاه و غلظتش گوش گرفت. پیامبر(ص) هم سوره دخان را برایش خواند تا رسید به این آیه:

«فان اعرضوا فقل انذرتکم صاعقه مثل صاعقه عاد و ثمود»

 

یعنی: «اگر روی گرداندند پس بگو شما را می‌ترسانم بصاعقه‌ای چون صاعقه عاد و ثمود.»

عتبه با آن قلدری تکان خورد دیگر نمی‌توانست تحمل کند دستش را نزدیک لبان مبارک پیامبر(ص) آورد و آن بزرگوار را قسم داد که ادامه ندهد. گیج و منگ به سوی مشرکین برگشت. ابوجهل و دیگران به او شماتت کردند و گفتند: «آیا به محمد(ص) گرویدی؟ گفت: نه، لیکن کلامش نه شعر است نه خطابه و اصلا کلام بشر نیست مرا آتش زد!» (قلب قرآن ص38)

حضرت محمد(ص) که پیام آور صلح و دوستی بود برای تبلیغ دین، رنج و مرارت بسیار کشید، مشرکان برای جلوگیری از نفوذ کلام الهی از هیچ آزار و اذیتی به او و یارانش دریغ نکردند، جنگها و فتنه‌های بیشمار به راه انداختند ولی غافل از آن که فرمان حکمران هستی این است که فتنه باید ریشه کن شود و حق نمایان گردد «جاءالحق و زهق الباطل». قرآن بعد از حیات پربرکت رسول ا... هم چنان جاویدان ماند و همیشه در طول تاریخ راه رسیدن به کمال را به پناهندگانش نمایان کرده است. هماره این کتاب سد محکمی بوده در برابر هجوم اندیشه‌های کفر و الحاد و سردمداران ظلم و جور هیچ وقت نتوانسته اند با بودن کلام الهی درمیان مردمانش آسوده حکومت کنند و چه نیرنگ‌ها کردند تا جلوی نفوذ دلنشین آیات نورانی را بگیرند اما تیرشان به سنگ خورده و عاقبت سرنگون شدند.

بزرگترین دلیل پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی و استواری تداوم این نظام الهی به زعامت امام راحل، سرلوحه قراردادن قرآن در راس تمامی امور است و تا کتاب خدا بر کشور ما حکومت نماید هیچ تهدیدی نمی‌تواند به مملکت عزیزمان آسیبی برساند.

 

حفظ و تلاوت، نگاه کردن و گوش دادن به آیات نورانی خداوند نه تنها اجر و ثواب عظیم دارد که موجب سکینت و آرامش دل می‌شود و آدمی را از هرگونه اضطراب و شک و دودلی و افسوس به دور نگه می‌دارد. پیامبر اعظم در این باره می‌فرماید:

«قلبی که در آن قرآن است گرفتار عذاب الهی نمی‌شود.» (کنزالعمال- 2400)

«هر که به یک آیه از کتاب خدا گوش دهد برایش ثوابی دوچندان نوشته شود و هر که یک آیه از کتاب خدا را تلاوت کند در روز قیامت آن آیه نوری برای او باشد» (همان- 2316).

«نظر کردن در کتاب خدا عبادت است» (وسائل الشیعه ج 4 ص 854)

 

تنها تلاوت ظاهری قرآن مورد توجه و عنایت ذات احدیت و رسول مکرمش نیست و به مسلمان وغیرمسلمان سفارش شده است که در آیات آن تدبر کنند و راه رستگاری را برگزینند «لید برواآیاته». رسول خدا(ص) می‌فرماید

«قرآن ظاهرش زیبا و باطنش ژرفاست.»

آن بزرگوار خیر و سعادت بشریت را در سایه تمسک به قرآن می‌داند و می‌فرماید: «ای مردم در دنیایی به سر می‌برید که زمان به سرعت برق می‌گذرد و شب و روز هر تازه‌ای را کهنه و هر دوری را نزدیک می‌کند و شما را به وعده گاهتان می‌برد، پس هرگاه فتنه‌ها چونان شب تار شما را فراگرفت، به قرآن تمسک جویید، چه قرآن شفاعت کننده‌ای مقبول است و شاهدی راستین، هر کس آن را پیشوای خویش گیرد، به فردوس برین هدایت شود، و هر کس آن را رها سازد، به آتش دوزخ فرو افتد. قرآن راهنمایی است که انسان را به بهترین راه دلالت می‌کند. ظاهرش حکم پندآمیز است و باطنش علم شگفت انگیز، عجایب احکامش با گذشت زمان پایان نیابد؛ و غرایب اسرارش در اثر کثرت تلاوت کهنگی نپذیرد. قرآن ریسمان استوار خدا و راه راست اوست. هر کس طبق فرامین آن لب به سخن گشاید، راستگو بود؛ هر کس بنابر احکام آن حکم کند، دادگستر باشد؛ و هر کس دستورات آن رابه کار بندد رستگاری یابد.» (ارشاد القلوب دیلمی ج 1 ص 79)

صدیقه کبری حضرت زهرا(س) که خود همیشه شاهد نزول قرآن بوده و پرورش یافته در خانه وحی و نبوت است و خداوند او را کوثر نامیده است؛ بزرگترین مرجع و راهنمای مسلمانان را کتاب خدا می‌داند: «کفیل سعادت و زعیم شما قرآن است. شما رابه رضوان و به نجات می‌رساند... شئون دینی و اصول و فروع احکام تمام در این قرآن مجید است.» (بندگی راز آفرینش ص 314)

مولی الموحدین علی(ع) که به حق ناطق قرآن نام گرفته است، بهترین پیوند انسانی با معبود را عمل کردن به قرآن معرفی می‌فرمایند:

«بر شما باد عمل کردن به قرآن که ریسمان محکم الهی و نور آشکار و درمانی سودمند است که تشنگی را فرونشاند، نگه دارنده کسی است که به آن تمسک جوید و نجات دهنده کسی است که به آن چنگ آویزد، کجی ندارد تا راست شود و گرایش به باطل ندارد تا از آن بازگرداننده شود، و تکرار و شنیدن پیاپی آیات، کهنه اش نمی سازد و گوش از شنیدن آن خسته نشود. کسی که با قرآن سخن بگوید راست گفته و هر کس که به آن عمل کند پیشتاز است.» (نهج البلاغه خطبه 156).

مانوس بودن با کتاب بی نقص الهی نه تنها در کلام گهربار معصومین بسیار سفارش شده بلکه دانشمندان، فقیهان اسلامی و بسیاری از متفکرین غیرمسلمان نیز تنها راه برون رفت از بدبختی و گرفتاری‌های بشریت را پیوند با قرآن می‌دانند. که در این جابه سخن دو تن از این اندیشمندان اشاره می‌شود.

علامه محمدحسین طباطبایی(ره) که تفسیر المیزان او سالهاست بر تارک زرین جهان اسلام می‌درخشد، تعلیم و تربیت در پناه قرآن را لطف و عنایت پروردگار دانسته که موجب نیک بختی در جهان می‌شود: «هر کس به تعلیم و تربیت قرآنی خو پذیرد و بدان حبل متین الهی چنگ ارادت درزند، حق از باطل، رشد از غی، نور از ظلمت، ایمان از کفر، خیر از شر، عدل از ظلم، هدایت از ضلالت و عزت از ذلت نیک باز شناسد؛ آنگاه از لطف و عنایت پروردگاری بهره ور گشته به نیک بختی دو جهانی نائل آید.» (اعجاز قرآن ص 6)

دکتر «گوستاو لوبون» مستشرق فرانسوی در کتاب «جهان تمدن اسلام و عرب» پایان تمامی جنگ‌ها و نزاعهای بین ملتها و عاری شدن جهان از بمبهای هسته‌ای را در پناه بردن به قرآن می‌داند: «قرآن یک قانون دینی و سیاسی و اجتماعی است، و احکام آن از قرنها پیش نافذ بوده و مسلمانان هم همیشه برادر یکدیگر بوده‌اند زیرا همه آنان یک خدا را عبادت می‌کنند، و همه بر یک شریعت می‌باشند. اگر به بشریت فرصت دهند که قرآن را از پایگاه اصلیش که در راهنمایی اجتماعات دارد دور نسازد ما انسانها دیگر بوی باروت را که امروز از همه نقاط عالم برمی‌خیزد و غبار آزمایش‌های اتمی که فضای شهرها و بیابانهای ما راپرکرده است و به هلاکت و نابودی تهدید می‌نماید استشمام نخواهیم کرد و کشمکشهای ملل را در هر گوشه و کنار جهان نخواهیم دید و صدای رعب آور موشکهایی را که گوش جهانیان را می‌خراشد و نیستی اقویا و ضعفا را یکسان اعلام می‌کند، نخواهیم شنید.

این دانشمند فرانسوی، تحقق تمامی آرزوهای ملل جهان علی الخصوص انقلابیون و آزادیخواهان را در زیرسایه قرآن می‌بیند که قوانین و احکامش با آرامش در زندگی انسان هماهنگ است: «اگر به بشریت فرصت داده شود که به قرآن راه پیدا کند و خود را به رشته محکم آن پیوند دهد و راه و رسم جاهلیت را کنار بگذارد خواهیم دید که آرزوهای ملل جهان و هدفهای انقلابیون امت‌های روی زمین و خواستهای تشکیلات و موسسات حکومتی تماماً همان است که قرآن به آنها واقعیت می‌دهد، در هر زمینه‌ای از زمینه‌های زندگی باشد چه فردی و چه اجتماعی، زیرا این قرآن است که سایه خود را بر همه مردم می‌افکند و همه را به هدایت عالی خود جذب می‌کند و راه و روش آن قابل پیروی است و قوانین و احکامش با زندگی هماهنگ است.» (آشنایی با علوم قرآنی ص 77)

رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز در این باره در دیدار با قاریان فرمودند: «حقیقت این است که ما هنوز از قرآن خیلی دوریم و خیلی فاصله داریم. دلهای ما باید قرآنی بشود. جان ما باید با قرآن انس بگیرد. اگر بتوانیم با قرآن انس بگیریم، معارف قرآن در دل و جان خودمان نفوذ بدهیم، زندگی ما و جامعه ما قرآنی خواهد شد؛ احتیاج به فعالیت و فشار و سیاست گذاری ندارد. ا صل این است که دلمان، جانمان و معرفتمان حقیقتا قرآنی باشد... هر باری که شما با قرآن نشست و برخاست کنید، یک پرده از پرده‌های جهالت شما برداشته می‌شود؛ یک چشمه از چشمه‌های نورانیت در دل شما گشایش پیدا می‌کند و جاری می‌شود. انس با قرآن، مجالست با قرآن، فهم قرآن، تدبر در قرآن، اینها لازم است...