بایگانی ارديبهشت ۱۴۰۳ :: شاهدان کویر مزینان

شاهدان کویر مزینان

کویر تاریخی مزینان زادگاه دانشمندان و اندیشمندانی است که سالهاست برتارک زرین صفحات تاریخ و جغرافیای ایران زمین می درخشد. این سایت مفتخر است که جاذبه های گردشگری و متفکرین ، فرهیختگان، علما وشهدای این دیار رابه تمامی فرهنگ دوستان معرفی نماید.
شما مخاطب گرامی می توانید با مراجعه به درباره کویرمزینان بیشتر با مزینان آشنا شوید

تبلیغات
Blog.ir بلاگ، رسانه متخصصین و اهل قلم، استفاده آسان از امکانات وبلاگ نویسی حرفه‌ای، در محیطی نوین، امن و پایدار bayanbox.ir صندوق بیان - تجربه‌ای متفاوت در نشر و نگهداری فایل‌ها، ۳ گیگا بایت فضای پیشرفته رایگان Bayan.ir - بیان، پیشرو در فناوری‌های فضای مجازی ایران
بایگانی
آخرین نظرات
پیوندهای روزانه

۳ مطلب در ارديبهشت ۱۴۰۳ ثبت شده است

۱۶
ارديبهشت
۰۳

🖌نویسنده و محقق؛علی نورآبادی

چرا ما نتوانستیم کویر مزینان را مانند کویر مرنجاب به یک پایگاه اصلی و برند ملی در زمینه کویر نوردی تبدیل کنیم؟ این در حالی است که به نظر می رسد کویر مزینان و به طور کل کویرهای غرب خراسان رضوی از چند جهت بر کویر مرنجاب مزیت دارند.

کویر مرنجاب تنها از لحاظ کویر نوردی، نجوم و رصد ستارگان برای گردشگران جذابیت دارد اما کویرهای غرب خراسان رضوی و مزینان نه تنها این دو مورد بلکه چند مزیت ویژه دیگر هم دارند.

1- موقعیت ویژه کویر مزینان که در نزدیکی جاده تهران - مشهد، راه آهن سراسری و در آینده آزاد راه حرم تا حرم قرار دارد. تعداد مسافری که از این مسیرها می گذرد بسیار بسیار بیشتر از مسیر مرنجاب است. چرا نباید مسافرانی که از این مسیر می گذرند سر راه از کویر مزینان هم بازدید کنند؟ برای همین موقعیت کویر مزینان بسیار مناسب تر از کویر مرنجاب است.

2- خانه دکتر شریعتی . هر کس که "کویر" دکتر شریعتی را خوانده است باید آن را در مزینان ببیند و در کاریزهای این منطقه احساسش کند. علاقه مندان دکتر باید "هبوط" را در "کویر" بی انتها و تنهای مزینان تجربه کند. زمزمه کردن جملات "کویر" با پای برهنه بر روی ماسه های بی انتهای کویر مزینان لذتی دارد که تکرار آن در اتاق ندارد. این ماییم که باید لذت قدم زدن در شب مهتابی و پر ستاره کویر را به "کویر" خوانده ها بچشانیم. چند سال پیش که خانه موزه دکتر شریعتی با همت شهرداری تهران در خیابان جمالزاده راه اندازی شد، خیلی افسوس خوردیم که چرا چنین خانه ای در زادگاهش نباید باشد. همه کتاب ها، اسناد و لوازم شخصی دکتر را به آن خانه موزه بردند.... چقدر جای چنین موزه ای در مزینان خالی است. در طول سال 20 میلیون مسافری از جاده تهران - مشهد عبور می کنند و تابلوی از عکس دکتر شریعتی می بینند؛ تصور کنید از این 20 میلیون نفر تنها اگر علاقه مندان دکتر شریعتی از این خانه بازدید کنند چه اتفاقی نه تنها در مزینان که در کل منطقه می افتد؟

وجود خانه دکتر، مزیت ویژه ای برای کویر مزینان است که می تواند انبوهی از گردشگران را جذب کند. چرا از این ظرفیت و فرصت استفاده نکنیم؟

3- قلعه سربداران . وجود قلعه و خاستگاه سربداران در باشتین مزیت دیگری برای کویر غرب خراسان است که کویر مرنجاب آن را ندارد...

4- نجوم و رصد ستارگان. کویر مزینان با شرایط ویژه کویری می تواند به یکی از پایگاه های نجوم در کشور تبدیل شود. از این ظرفیت می توان دو منظوره استفاده کرد هم برای گردشگری و جذب گردشگرانی که به کویر مزینان می آیند و هم برای کارهای علمی و دانشگاهی در عرصه فیزیک و نجوم. کویر مزینان همچنین می تواند پایگاه پژوهشی در زمینه کویر باشد. حتی می توان نخستین اردوگاه دانش آموزی و دانشجویی کویر را در مزینان و در اطراف سبزوار اما با رویکرد کویرنوردی راه اندازی کرد.

اداره آموزش و پرورش و دانشگاه های سبزوار باید با همکاری همدیگر به فکر احداث این اردوگاه باشند.(چند سال پیش مدیریت دانشگاه حکیم سبزواری داوطلب راه اندازی اردوگاه دانشجویی و دانش آموزی کویر در کاروانسرای مزینان از طریق وزارت علوم بود اما متاسفانه با تغییر مدیریت دانشگاه این مسئله و طرح هم فراموش شد. )

5- کشاورزی و دامداری. کویر مزینان در منطقه ای واقع شده است که خوشبختانه کشاورزی و دامداری پر رونقی نیز دارد. از ظرفیت ها و جذابیت های کشاورزی هم می توان برای گردشگری استفاده کرد.

مثلا بازدید از مزارع بسیار زیبای فلفل، کنجد، آفتابگردان و غیره در روستاهای اطراف برای گردشگران بسیار دیدنی خواهد بود. همچنین عرضه و فروش محصولات کشاورزی و دامی برای گردشگران هم جذاب است و هم موجب رونق و پیشرفت این منطقه خواهد شد. در این صورت دیگر نیاز نیست جوانان مزینانی یا روستاهای اطراف برای کارگری در تهران و مشهد آواره شوند.

6- نزدیکی به روستاهای ییلاقی. مزیت ویژه دیگر کویر مزینان نزدیکی به روستاها و مناطق ییلاقی و خوش آب و هواست. چند کیلومتر آن طرف تر از کویر مزینان، روستاهای ییلاقی و با آب و هوایی کاملا متفاوت وجود دارد و این بسیار جذاب است. به طوری که گردشگران می توانند روز را در این روستاهای ییلاقی بگذرانند و شب را مهمان کویر باشند.
7- دسترسی های آسان کویر مزینان از جهت های مختلف دسترسی های راحت و آسانی برای گردشگران دارد. کویر مزینان به شهر، جاده،‌ راه آهن و فرودگاه نزدیک است.

🔹منبع؛مجله اینترنتی اسرارنامه

  • علی مزینانی
۱۶
ارديبهشت
۰۳

🖌نویسنده و محقق؛ دکتر مهدی مزینانی

✍️"آش" در رژیم غذایی ملت‌های مختلف، جایگاه ویژه‌ای دارد. گوناگونی آش‌ها در میان خوراک‌های جوامع، بیان‌گر جایگاه آن است. بیش از سی‌ گونه آش، در ایران درست می‌شود که نام برخی از آنها مانند آشِ رشته در سراسر کشور شناخته شده، نام برخی دیگر مانند شله‌مشهدی یا آش دوغ اردبیل، با منطقه‌ی خاصی پیوند خورده و نام برخی دیگر مانند آش بی‌بی سه‌شنبه یا آش عباسعلی، شاید کمتر شناخته شده باشد.
جدای از تنوع و گوناگونی، همین‌که در فرهنگ ایرانی، قلب تپنده‌ی هر خانه و شُش دمنده‌ی زندگی به هر منزلی را "آشپزخانه" نام نهاده و از نام‌های عامی مانند مطبخ که در زبان عربی استفاده می‌شود یا مثلا "پُخت‌وپَزخانه" استفاده نشده، نشان می‌دهد آش در میان تمام خوراک‌های ایرانی توانسته، جای و جایگاهی ویژه در نظام فکری معماران و معماری ایرانی داشته باشد.
این نکته را هم باید به اهمیت جایگاه "آش" در نظام فرهنگی ایران افزود که به کسی که به پخت و پز، تسلطی دارد "آشپز" می‌گویند شاید از این جهت که پختِ آش و هماهنگ‌کردن مراحل پخت مواد مختلف آن مانند حبوبات و سبزیجات و گاهی گوشت یا آرد و فراورده‌های آن، با توجه به تفاوت زمان مورد نیاز برای هر کدام، نسبت به خوراک‌های دیگر، مهارت بیشتری نیاز دارد.
این خصوصیات است که آش را نمود و نمایشی از فرهنگ پارسی کرده و واژه‌ی آش، در ضرب‌المثل‌های فارسی، نسبتا پرکاربرد شده است از جمله می‌گویند:
- صنار بده آش، به همین خیال باش.
- آش کشک خالته، بخوری پاته، نخوری پاته.
- نخود هر آش شدن.
- همان آش و همان کاسه.
و ....
یکی از گونه‌های آش محلی که در مزینان و منطقه‌ی بیهق، بیشتر مصرف می‌شود، آش علفی است که با نام‌های "جوشواره" و "متکایی" هم شناخته می‌شود. این آش و مواد تشکیل‌دهنده‌ی آن که سه‌بخش اصلی سبزیجات(با محوریت اَجار)، ادویه‌جات(با محوریت زیره) و غلات(به‌شمل آرد گندم) دارد با زمینه‌های مختلف فرهنگی در مزینان پیوند خورده است.

✍️یکی از نمودهای فرهنگی آش علفی، پیوند آن با فرهنگ جمع‌گرایی و گروه‌گرایی است. در سطح خوراکی‌ها، شاید تنها خوراکی که با آش علفی به فرهنگ جمع‌گرایی نزدیک است آبگوشت می‌باشد که البته تنها مصرف آن، به‌صورت دورهمی و جمعی، ترجیح دارد اما آش علفی به‌ویژه در گذشته، از آماده‌سازی تا مصرف، در چارچوب این فرهنگ قرار داشت. برای تهیه‌ی آش، بانوان و گاهی کودکان، در قالب دسته‌های چندنفره، گفتگوکنان، از روستا خارج و غالبا به سمت صحراهای علیا و سفلای مزینان روانه می‌شوند و در یک چندراهی غیررسمی، هر کدام مسیر خاص خود را در پیش گرفته، پس از مدتی، در یک زمان طبیعی و ذهنی، مجددا به هم می‌پیوندند و با یک ارزیابی از نتیجه‌ی زحمات و جستجوی سبزیجات، در صورت نیاز، دوباره از هم فاصله گرفته و کار چیدن سبزیجات مورد نیاز را با تغییر مکان، دنبال می‌کنند. این جدایی و جمع‌شدن، چند نوبت تکرار می‌شود تا به اندازه‌ی نیاز، سبزیجات لازم را تهیه کنند و سپس، جمعی و گروهی به منزل بر می‌گردند. پاک‌کردن سبزیجات و گاهی آماده‌سازی خمیر آش نیز گروهی انجام می‌شود. پرکردن خمیر که کاری ظریف و گاهی حوصله‌بر است بیش از دیگر  بخش‌ها، نیازمند همیاری و کار گروهی است بخصوص اگر قرار باشد تعداد خورندگان، بیش از خانه و خانواده و به‌قول مزینانی‌ها، شامل "دروهمسایه" باشد.

مرحله‌ی پخت هم معمولا فرآیندی جمعی و مشورتی دارد و بجز کدبانوی آشپز، فرد یا افراد دیگری برای آزمودن مزّه بخصوص نمک و زمان خاموش‌کردن اجاق به‌خدمت گرفته می‌شوند. اوج این همراهی و کار جمعی، به گاهِ خوردن آش است که البته بین بانوان، بیشتر خود را نشان می‌دهد و معمولا به‌رسم و رسوم بی‌ریای گذشته و با همان سادگی و بی‌آلایشی، دور یک ظرف(گاهی در حد یک مجمعه) جمع شده و بظاهر، غذایی را دورهم مصرف می‌کنند اما در واقع، همبستگی و همدلی و هم‌رایی خود را تحکیم می‌کنند.

حفظ و تقویت این فرهنگ برای محیط روستا که در گذشته و پیش از رواج ماشین‌های کشاورزی، به کار جمعی و گروهی وابسته بود بسیار ضروری و کارگشا بود و در واقع، آش علفی، زمینه را برای بازتولید و تقویت این فرهنگ فراهم می‌کرد و البته هنوز هم چنین کارکردی را دارد.

✍️جنبه‌ی فرهنگی دیگر آش علفی در مزینان، پیوند آن با رسم‌ها و آیین‌هاست. یکی از آیین‌هایی که با پخت آش علفی همراه است "آیین علفه" می‌باشد. این آیین، به تفاوت مناطق مختلف، از دوسه‌روزی پیش از نوروز، آغاز و تا یکی‌دو روز پس از نوروز ادامه می‌یابد یا در یکی از روزهای این بازه زمانی برگزار می‌شود.
آیین دیگر هم‌پیوند با آش علفی، که شاید رسمیت کمتری دارد "از عزادرآوردن" است. برابر این رسم، بعضا همسایگان، خانواده‌ای که مصیبت دیده را با تدارک آش علفی و پیشکش ظرفی از آش به ایشان، از غم و اندوه عزا دور می‌کنند.
این پیوندها نشان می‌هد آش علفی از نگاه یک مزینانی، خوراکی مناسب مجالس شادی است؛ شاید به همان‌گونه که مثلا حلوا با مجالس غم و عزا و شله‌زرد با محافل و آیین‌های مذهبی پیوند خورده است.

اما عمیق‌ترین پیوند فرهنگی این آش را باید در سبک زندگی حکمت‌بنیانِ گذشتگانِ و پیشینیان ما جستجو کرد. تناسب رژیم غذایی با نوع کار و فعالیت و البته شرایط محیطی و جغرافیایی آنان در خوراک‌های مختلف از جمله آش علفی، قابل تامل است: "اَجار"  که در سبزیجات مورد نیاز برای پخت آش علفی محوریت دارد یک‌نوع سبزی محلی از "سیرتباران" است و حتما خواصی همانند سیر دارد. یکی از خواص اصلی سیرتبارها، "تقویت سیستم ایمنی بدن" است. رویش این سبزی، عمدتاً هم‌زمان با فصول سرد پاییز و زمستان و روزهای آغازین بهار است. در این بازه زمانی به دلیل سرما و دلایل دیگر، بدن بیشتر در معرض آسیب‌های میکربی و ویروسی خصوصا سرماخوردگی است و چون فعالیت بدنی که عاملی در تقویت بدن است در محیط روستایی به دلیل کاهش حجم کار کشاورزی، کاهش یافته؛ توان آفتاب تابان هم که پاک‌کننده‌ی طبیعی محیط از خباثت و کثافت است کم‌فروغ می‌شود ایمن‌سازی بدن با سازوکار دیگری باید انجام شود. پیشینیان ما این مهم را با بهینه‌سازی رژیم غذایی خود از جمله افزایش سهم سیرتباران به انجام می‌رساندند و اَجار را به صورت آش علفی یا به عنوان خورشت پلو یا در دهه‌‌های اخیر، بورانی، استفاده می‌کردند. کسانی هم که "اهل تیزی و تندی" بودند با سِرو آش علفی همراه فلفل قرمز پودرشده یا کوبیده‌شده در هاون، به‌اصطلاح امروز، دوپینگ می‌کردند و "با اینا زمستونو سر می‌کردند".

حبوبات و لبنیات و ادویه‌جاتی هم که برای آش علفی، استفاده می‌شود بی‌حکمت و بی‌کارکرد نیست و اینها با هم، آش علفی را غذای کاملی می‌کند که می‌تواند سلامتی را با شادی و طول عمر و لذت زندگی همراه کند.

به جمع شاهدان کویرمزینان در تلگرام بپیوندید: https://t.me/shahedanemazinan

  • علی مزینانی
۱۰
ارديبهشت
۰۳

✍️ذاکرالحسین(ع) استاد حاج غلامرضا مزینانی حاجی نوکر آستان مقدس اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام که تمامی عمر پر برکتش را به ذکر نام و یاد آن بزرگان گذرانده و نوحه خوان و تعزیه خوانی سرور و سالار شهیدان را بزرگترین افتخار خود می داند.
حاج غلامرضا مزینانی فرزند زنده یاد حاج محمد در خانواده ای متولد شد که ذکر شب و روزشان حسین بوده و نوحه خوانی و تعزیه خوانی را از نیاکان خویش به ارث برده و چه میراث گرانبهایی که عاقبتش نیکنامی و سرانجامش شفاعت آل الله و روسفیدی در روز محشر است ...

🔹این خادم اباعبدالله که بیستم مرداد ماه هزار و سیصد و سی و پنج در مزینان دیده به جهان گشود و تا ششم ابتدایی قدیم درس خواند از محضر مربیان آموزش قرآن کریم این دیار خاصه حاجی معلمی فر(پیغمبر) بهره جست و از همان نوجوانی در هیئت حسینی مزینان پای ثابت مداحی و تلاوت قرآن  بود و به خاطر صدای رسا و البته سبک منحصر به فردش در ذکر مصیبت و شبیه خوانی همیشه مورد توجه بزرگان این عرصه و استقبال سوگواران حسینی بوده است.

🔹استاد حاج غلامرضا حاجی در تعزیه های مختلف مزینان نقش های ماندگاری را البته در کسوت موافق خوانی اجرا کرده  که مهمترین آن ها حضرت ابوالفضل العباس در دهه ی دوم است که خود یکی از مؤسسین و بنیان گذاران این تعزیه می باشد. حضرت مسلم بن عقیل، جناب مسیب، امام حسن، امام سجاد، امام علی و امام رضا علیهم السلام و... دیگر نقش هایی است که انگار ردای آن را بر قامت صدای این ذاکر و خادم آل الله دوخته اند.

🔹مردم جوین به خصوص شهروندان قلعه نو شفیع آباد قدردان صدا و آداب این تعزیه خوان مزینانی هستند و سال هاست در روز عاشورا از اجرای او در نقش حضرت عباس بهره می برند.

🔹استاد غلامرضا مرد روزهای سخت است و در سخت ترین شرایط هجوم مزدوران دیکتاتور عراق همراه با فرمانده بسیجی شهید والامقام حاج محمد امین آبادی و دیگر رزمندگان مزینانی عازم جبهه های نبرد گردید و پس از شهادت یار و مقتدایش سنگربان پایگاه بسیج شهدای مزینان شد و سال ها به عنوان فرمانده این پایگاه به دفاع از نظام مقدس جمهوری اسلامی پرداخت.

  🔹در کارنامه زرین و گسترده این خادم نیکوکار مزینان خدمات ارزنده ای از فعالیت های او به ثبت رسیده که می توان به این موارد اشاره کرد؛« شش سال عضویت در شورای اسلامی مزینان و عضو ستاد برگزاری نماز جمعه شهرستان داورزن از اولین روزهای اقامه نماز در این شهرستان، پیگیری و اهتمام مجدانه وی در واگذاری زمین پایگاه بسیج شهدای مزینان از مرحوم استاد غلامحسین سلمانی و پیگیری و نامه نگاری به مسؤلین بلندپایه سپاه که موجب شد در سال هشتاد  با دستور مستقیم فرمانده کل آماد وقت سپاه جناب سرهنگ فخاریان ، مبلغ ده میلیون تومان به فرمانده آماد استان تحویل شود تا مصالح و اقلام ساختمانی در اختیار پایگاه مزینان قرار بگیرد و در این مسیر با همراهی سردار علیرضا مزینانی و جناب سرهنگ عباسعلی مزینانی(صانعی) ساختمانی به مساحت ۲۳۰متر زیر بنا برای پایگاه مزینان احداث شد که مورد تحسین و تمجید فرماندهان و مسئولین وقت سپاه و بسیج قرار گرفت»

🔹ذکر شب خوانی و سحرخوانی های او در ماه رمضان بی بدیل و کم نظیر است و این صدای ماندگار فرا رسیدن رمضان و محرم را به مردم مزینان نوید می دهد تا برای بندگی یک ماه پربرکت و سوگواری دو ماه محرم و صفر آماده شوند.

🔹جاودانگی صدای استاد مسلم تعزیه خوانی مزینان آوازه ی او را به دیگر روستاها و شهرها نیز کشانده است و تعزیه خوانان بزرگ منطقه جوین و داورزن و سبزوار بارها همراه با او در مناسبت های مختلف به اجرای تعزیه پرداخته اند و این همکاری و همراهی هم چنان با افتخار ادامه دارد.

به جمع شاهدان کویرمزینان در تلگرام بپیوندید: https://t.me/shahedanemazinan

شاهدان کویرمزینان در #آپارات https://www.aparat.com/shahedmazinan

شاهدان کویر مزینان در پیام رسان ایتا https://eitaa.com/sh_mazinan

  • علی مزینانی